Herinner je je, beste lezer, het bericht dat we hier op 13 november postten? Het ging om brieven die op 29 juli en nogmaals op 19 augustus werden verzonden aan Steven Vanackere, de Belgische minister van buitenlandse zaken en aan Karel de Gucht als Europees commissaris voor handel. Het ging daarbij om onze vraag waarom de Minister Belgen afraadt om naar Mali te reizen wanneer daar geen goede reden voor is. Zoals je hebt kunnen lezen, vinden deze verkozenen het niet nodig om op ernstige vragen over hun beleid te antwoorden. Wel, heel beleefd is zoiets toch niet, heren? U heeft toch een heel kabinet met ambtenaren die een kort briefje kunnen schrijven??

We hadden beloofd, jullie op de hoogte te houden. Welnu, hier is het vervolg van deze onsmakelijke serie

Enkele dagen nadat we dit op de site ingevoerd hadden kregen een emailtje van een medewerkster van buitenlandse zaken, en het leek wel gemeend, dat ze ook niet wist hoe het kwam dat onze emails nog steeds onbeantwoord waren, maar dat ze zou proberen om dit alsnog te laten plaatsvinden. Dat was op 14 november. Mooi, dachten we toen, dat de democratisch verkozenen toch nog willen antwoorden op onze vragen. Maar ach, na 2 weken hadden we nog steeds niets gehoord, dus een korte herinnering aan de dame in kwestie gestuurd, en zoals werd verwacht, hoorden we sindsdien niets meer. Het is nu meer dan een maand later, en mevrouw is kennelijk haar belofte vergeten. Kijk even naar onze blog van 13 november, dat patroon was ook toen al aan de gang. Geheugenverlies lijkt endemisch op het Belgische Ministerie van Buitenlandse Zaken…

Ondertussen is meneer Vanackere geen minister van Buitenlandse Zaken meer, maar gepromoveerd tot Vice Eersteminister; zie http://www.belgium.be/nl/over_belgie/overheid/federale_overheid/federale_regering/samenstelling_regering/. Daar kun je lezen dat België nu naast een premier maar liefst 6 (zes) vice-premiers heeft. (Bijna de helft van de ministers is tegelijk ook vice-premier! Waarom eigenlijk niet alle minsters tegelijk ook vice-premier maken, dat is toch veel democratischer.) Is ook logisch, natuurlijk, want het uitgestrekte territorium en het kolossale aantal inwoners verplicht ons wel, om minstens 6 vice-premiers te hebben. Wat ik zo beangstigend hieraan vind is niet het gegeven op zich, dit is België, after all, daar verwacht je niet anders dan dit soort koddige politiek, maar beangstigend is dat NIEMAND (van de oppositie of van de pers of in de media) daar vragen bij stelt, of een opmerking over maakt – of gewoon er kritisch naar kijkt. Het is zover gekomen dat zelfs politieke waarnemers zich niet meer druk maken over dit soort operette-regering. Er zou toch een denderend hoongelach moeten losbarsten!?

En Karel de Gucht? Tja, daar hebben we helemaal niets van gehoord. En die stelt zich nu op als de verdediger van witwassers van zwart geld. Ooit had ik nog respect voor de man – het wordt hoe langer hoe duidelijker dat ook hij een gewone Belgisch politieker is, niet meer.

Wat zo stuitend aan het geheel is, is niet eens het feit dat wij geen antwoord kregen op onze ernstig gemeende vragen, maar het feit dat deze mensen, die democratisch VERKOZEN zijn, zich hoegenaamd niet als verkozenen van het volk gedragen, maar als regeerders die verder vinden dat ze geen verantwoording verschuldigd zijn. Door deze houding nu ontnemen deze ‘regeerders’ het geloof van de mensen in politici. Dat is op zich niet eens zo erg, maar ze ontnemen ze ook het geloof in de politiek als zodanig. En maken zo het pad vrij voor populisten en protest-partijen. En zijn dan héééél verbaasd dat die populisten en hun partijen hoog scoren bij de gewone kiezers. Terwijl ze er zelf het pad voor hebben geëffend.

The Economist had onlangs een haarscherpe analyse van dit fenomeen en sprak over ‘regenten’ (een term die door Ian Buruma in dit verband was voorgesteld): de regenten doen zo ongeveer wat ze willen en hoeven volgens hen zelf geen rekening te houden met wat de mensen die hen hebben verkozen zelf denken en voelen:

“To understand how populism has taken root, look at what has happened in the Netherlands, once the very model of a tolerant, pro-integration member of the EU. (…) Ian Buruma borrows the term regenten to describe the modern Dutch elite.. Like the self-confident 17^th century ruling class of merchants smugly gazing from the portraits of Frans Hals, the 21st-century regenten looked out for themselves and neglected the things that bothered ordinary people. (…) Geert Wilders (…) increasingly exploited popular resentment against the regenten project (…)” (The Economist 12.11.2011, pp. 8-9)

Hartelijk dank, dus, meneer Vanackere en meneer De Gucht, voor het vrijmaken van de weg naar het populisme. (Oh ja, en meneer Vanackere is niet meer op Buitenlandse Zaken, daardoor kunnen we deze geschiedenis hier ook definitief afsluiten. Hij is nu minister van financiën, en de vorige minister van financiën, Reynders, is nu minister van buitenlandse zaken. Zo kan dit ruilspelletje nog hééél lang doorgaan…)

Het spijt ons dus, lezers, maar deze onverkwikkelijke geschiedenis kan dus helaas niet meer worden verder gezet. Ik geloof niet dat ik aan die meneer Reijnders nog zo’n brieven met een verzoek om opheldering schrijf….

Vanochtend was ik alleen thuis met As(t)an, de jonge vrouw die hier het huishouden mee doet, een prima meid, zonder pretenties, en werkt keihard. Maar ze kent geen Frans, en onze paar woorden straat-Bambara helpen ook niet veel, dus is onze communicatie redelijk beperkt. Ik zit buiten te lezen, want er is geen stroom, dus lezen we verder in de Koran, waarover binnenkort meer op deze site. Alles is rustig.

Maar dan roept Astan me, “Viens! Viens!” (Wat ze anders nooit doet.) Ze staat op een paar meter buiten de logeerkamer aan de kant van de rivier en haar blik is naar binnen in de kamer gericht – het is duidelijk dat er iets is in de kamer waar ze angst voor heeft. Ik ga er meteen naartoe maar kan niets in de kamer onderscheiden wat abnormaal is. Dan komt ze behoedzaam naderbij en drukt even met haar vingers op het kussen. Schrikt dan terug, want het kussen herstelt zijn oorspronkelijke vorm – uit zichzelf, lijkt dus te leven!…. Ik ga naar het kussen toe en druk er ook op, het kussen vult zich weer met lucht. Ik kijk haar vragend aan, geen reactie. Ze maakt een hoofdbeweging richting kussen – misschien denkt ze dat er een beest of zo onder het kussen zit. Ik neem het kussen weg: niets. Ze doet teken: en het andere kussen? Neem ook dat weg, niets eronder! Naast het bed staat een grote metalen hutkoffer – ze doet teken of dáár misschien iets in zit? Doe de koffer open: leeg! Ze graait met haar hand om te voelen of er toch niet iets in zit. Probeer haar uit te leggen dat het de lucht is die het kussen weer vult, maar ik slaag er natuurlijk niet in om dat aan de vrouw te brengen. Ze blijft ongelovig kijken. Ik neem het kussen, druk het helemaal plat tegen mijn borst, leg het terug op het bed, wijs er met mijn vinger naar, hoe het zich weer met lucht vult. Tja, …. Ze kijkt er naar, maar de grootste angst lijkt verdwenen.

Als ik er niet was geweest, en het zou zich in haar onmiddellijke omgeving afspelen, waar ze voortdurend mee te maken had, dan bleef haar slechts één middel over: naar een fetisjeur te gaan. Die zal om te beginnen een behoorlijke som geld vragen, zo tussen de 15 en 30 Euro, wat hier een enorme som betekent. Astan zou dat zeker niet kunnen opbrengen, dus moeten lenen bij vrienden (familie heeft ze hier nauwelijks). Na betaling komt de fetisjeur allerlei gekke dingen doen, waarna hij plechtig zal declameren dat de kwade geest nu weg is uit de kamer. Maar natuurlijk zal bij de volgende schoonmaak het kussen zich weer met lucht vullen … dus moet de fetisjeur NOG een keer komen. Die zal niet doen alsof hij zijn werk vorige keer niet naar behoren heeft vervuld, nee, er moet eerst weer opnieuw worden betaald…. Daarna herhaalt zich het geheel, maar het mondt nu uit in een soort ‘gevecht’ tussen hem en het kussen, waarbij onmenselijke kreten niet uit de lucht zijn. En het zal ermee eindigen dat de fetisjeur op de grond ligt, en een paardenpoot of schaapskop in zijn armen gedrukt houdt. Die moet Astan dan verbranden, en dan is de kwade geest definitief verdwenen….

Zulke dingen kwamen bij ons natuurlijk ook voor, zo’n 100 jaar geleden (zij het waarschijnlijk met een pastoor en wijwater dan, niet met een fetisjeur), maar hier is dat nog voortdurend levend. We kunnen er een keertje om lachen, maar ik heb toch met Astan en alle anderen hier te doen, dat je zo constant in angst moet leven!This morning I was home alone with As(t)an, the young woman who helps in the household here, a fine young woman, no pretenses, and working like hell. But she doesn’t know French, and my few words of street-Bambara aren’t much help either. I am reading outside, because there is another power cut, so not much to do, except reading the Qur’an (about which more shortly on this site.) Everything is quiet.

But then, out of the blue, Astan calls me: “Willie, viens! Viens!” (Something she normally never does. She stands a few meters from the guest room at the side of the river, her gaze directed at something within the room. I run to her immediately, but cannot distinguish anything unusual in the room. Then she approaches carefully and pushes with her finger in the pillow on the bed, then recoils, because the pillow regains its original form – by itself, so it seems to have life of itself!…

I go over to the cushion and push it. And indeed it fills itself with air again. I look at her, questioningly. No reaction. She motions with her head in the direction of the pillow – maybe she thinks there is some animal beneath it, so I take away the cushion: nothing. She motions to the other cushion. I take that away as well: nothing beneath it. Besides the bed stands a large metal trunk – she indicates: maybe there is something in there? I open the trunk, which is empty – she waves her hands within to assure herself of the emptiness. I try to explain to her that it is the air that fills the cushion, but of course I fail utterly. Chances are quite high that she does not even know that there is such a thing as air. She remains skeptical, so I take the pillow and crush it completely against my breast, put it again on the bed, where, as expected, it takes on its original form. Well … she looks at it, but most of her fear seems to have disappeared.

If such a thing had happened in her own surroundings, there would have remained only one possible course of action: to call for a local sorcerer. He (there are no female ones, as far as I know) will first ask for a considerable sum of money, something between 15 and 30 Euro, a considerable amount here, and certainly one that Astan does not possess. So she will have to borrow with friends (she has hardly any family over here). After payment the sorcerer will come and perform a number of strange rituals, after which he will solemnly declare that the evil spirit has left the room.

But of course at the next cleaning round the pillow will resume its life of its own… So the sorcerer must come AGAIN to finish his work. Now he won’t act as if he did not do his work properly the very first time. No, he demands another payment… after which the whole thing is repeated, but now with considerable more dramatic scenes, probably ending in a downright ‘battle’ between the sorcerer and the pillow, whereby inhuman cries will be heard. And the end will be that the sorcerer lies on the ground, a horse’s leg or a sheep’s head firmly pressed against his chest. This Astan must then burn, then the evil spirit will be definitely be gone from the room.

Such things happened in Europe as well, of course, as recently as a 100 years ago, albeit that the sorcerer was a priest, carrying a crucifix and a bucket of holy water. But here such things are still alive. We may smile about people’s superstition here, but I pity Astan and the people here, who have to live in constant fear of living pillows.

De feiten zijn iedereen ondertussen wel bekend:

(1)  Op donderdag 24 november werden ‘s nachts twee Franse werknemers van een Franse firma in Hombori (een klein stadje in het noordoosten, zo’n 700 km van Segou) door onbekenden, waarschijnlijk AQMI, uit hun hotel ontvoerd.

(2)  vrijdag 25 november werden bij klaarlichte dag drie Europese toeristen in Timbuktu (eveneens zo’n 700 km hier vandaan en één van Mali’s belangrijkste toeristische trekpleisters) uit een restaurant ontvoerd; daarbij werd een vierde man, die zich verzette, koelbloedig neergeschoten. Van de daders is op dit moment geen spoor.

Daarbij de volgende opmerkingen onzerzijds: (1) was volstrekt voorspelbaar: AQMI dreigt al jaren met aanslagen tegen Franse bedrijven. De ontvoering was kennelijk goed voorbereid, conform de acties van Al Quaida in het algemeen. Wel nieuw was dat dit op Malinese bodem gebeurde (en niet, zoals voordien, in de omliggende landen, vooral Niger).

(2)is echter van een totaal nieuwe orde. Dat toeristen in Mali zelf ontvoerd worden, en dat men daarbij niet voor moord terugschrikt, is een volstrekt nieuw gegeven. Iets waarvoor de autoriteiten van vrijwel alle westerse landen al meer dan een jaar gewaarschuwd hebben, reden waarom ze alle reizen naar Mali afraadden.

Wij hebben ons altijd tegen dit advies geweerd, met de argumentatie

–       dat die waarschuwingen op geen enkele wijze strookten met wat je hier ter plekke kon waarnemen, namelijk een rustig en veilige omgeving;

–       dat de autoriteiten in hun argumentatie onjuiste feiten en verdraaiingen gebruikten, die herinnerden aan de befaamde CIA-vaststelling dat Irak over massavernietingingswapens beschikte – de autoriteiten gaven ook nooit aan waarop ze hun waarschuwingen baseerden;

–       dat dit advies dodelijk was voor de toeristische branche in Mali, waardoor op grote schaal werkgelegendheid verdween en daarmee armoede werd geschapen, de allerbeste voedingsbodem voor radicaliseringen allerhande, inclusief de ideologie van AQMI, dat het westen niet te vertrouwen is – westerse landen hebben in de tussentijd ook NIETS ondernomen om het aldus ontstane leed te milderen of het vertrouwen van de Malinezen in het Westen terug te winnen.

Waarschijnlijk wrijven de autoriteiten zich nu zelfgenoegzaam in de handen: zie je wel dat onze waarschuwingen terecht waren?… Ahem, wel, euh, nee!

Om te beginnen is het helemaal niet zeker (zelfs misschien onwaarschijnlijk) dat (2) door AQMI werd gepleegd: men denkt in dit geval eerder aan enkele Touareg-heethoofden, die graag een rijkelijk centje willen bijverdienen met de ontvoering van blanken. De aanslag past namelijk helemaal niet in de strategie van AQMI, die nooit een bedreiging tegen toeristen hebben uitgesproken. In die zin was de officiële waarschuwing nooit echt geloofwaardig. Zoals een Malinese vriend het hier heel treffend uitdrukte:

“Ils ont raconté des histoires qui sont devenues la vérité.”

Zo ongewoon is dat in de politiek niet….

Dat een paar heethoofden een criminele actie ondernemen, is niet typisch voor Mali en kan morgen even goed in Kuregem, Borgerhout of Molenbeek gebeuren. Toegegeven: na de dood van Kaddafi (maar dat is slechts onlangs, terwijl de waarschuwing al van anderhalf jaar geleden dateert) is de situatie in Touareg gebied onzeker geworden. Immers, honderden Touareg soldaten in het leger van Kaddafi zijn naar huis teruggekomen, ook in Mali – en natuurlijk hebben ze hun wapens meegebracht. Dit zijn jonge mannen die gewend zijn behoorlijk wat geld te krijgen (van Kaddafi) en bovendien gewoon hun gang konden gaan in Libië, met het wapen in de hand. Deze nieuw ontstane situatie was iedereen ook hier bekend en zorgde voor grote ongerustheid. Maar dat is wat anders dan wat de overheden anderhalf jaar geleden verkondigden.

In ieder geval betekent de actie van (2) de doodsteek voor het toerisme in Mali, in ieder geval in het hele noordoosten van het land. Dat betekent heel concreet: honger voor families die tot nu toe van het toerisme leefden, en dat zijn er in directe zin enkele duizenden, indirect veel meer. Daarvoor is niet het westen verantwoordelijk, maar ongeletterdheid, dom islamitisch fanatisme (dat zeker NIET in overeenstemming is met wat in de Koran staat!) en pure egoïstische hebzucht. De Malinese president (ATT, zoal hij in de volksmond genoemd wordt) heeft krachtig uitgehaald naar het leger, dat het zijn taak niet naar behoren heeft uitgevoerd, ondanks het vele geld dat de overheid in het leger heeft geïnvesteerd. Dat kan kloppen, maar is in Mali niet zo vreemd: militairen beschouwen zich als ‘ambtenaren’ in dienst van de overheid (het ultieme ideaal van elke Malinees die een beetje kan lezen en schrijven: een baantje bij de overheid – net als in Frankrijk, trouwens) – en in Mali doet NIEMAND in overheidsdienst iets… Dus….

Wat betekent dit alles voor ons eigen werk hier? In principe niet veel: wij blijven gewoon hier en doen verder. Segou is vooralsnog volstrekt veilig, en in Fintiguila zal men wel geen blanken gaan zoeken…. Wij voelen ons ook helemaal niet bedreigd, al zullen deze gebeurtenissen en de armoede die in het verlengde daarvan ligt (samen natuurlijk met het totale gebrek aan onderwijs) voor een verdere islamitische radicalisering zorgen. Wat ons werk nog het sterkst negatief zal beïnvloeden is de persoonlijke situatie van onze vriend en mede-stander Souleymane: zijn hele bestaan (gebaseerd op verkoop van bogolan stoffen aan toeristen) stort in elkaar. Hij moet iets nieuws gaan opbouwen, en dat zal heel veel energie van hem vragen, energie die hij niet in het project kan steken. (En ook zijn financiële middelen zullen verregaand inkrimpen, dus wij zullen voor meer moeten opkomen – gelukkig zijn er de eerste tekenen van steun in Vlaanderen!) Maar verder doen we gewoon verder: we vertrekken zo dadelijk weer voor drie dagen naar Fintiguila, om de werking van de school (en de oprichting van een kleuterschool) te verzekeren. Daaraan hebben de aanslagen niets veranderd.The facts may meanwhile be quite well known to everybody:

1. In the night of Thursday 24 November two French employees of a French firm in Hombori (a little town in the North-East, some 700 km from Segou) were kidnapped from their hotel room, most probably by members of AQMI, the branch of Al-Quaida in North Africa.
2. On Friday 25 November three European tourists were abduchted in Timbuktu (also some 700 km from here, and one of Mali’s major tourist attractions) from a restaurant in broad daylight; during the action a fourth man, who resisted being abducted was cold-bloodedly murdered on the spot. There is no trace of any suspects of either attacks.

Some remarks to these sad events: (1) was perfectly predictable. AQMI has threatened action against French firms in Mali for years now. The abduction seemed to have been well planned and executed according to the typical Al Quaida actions. New, however, was the fact that this took place on Malian soil (and not, as with previous attacks in neighbouring countries, especially Niger).

(2), however, is of quite a different order. That tourists are abducted in Mali and that the criminals do not hesitate to kill is a completely new given for Mali, something for which the authorities in most Western countries have warned for more than a year now, which is why they advised against traveling to Mali.

We have always resisted this advice, with the following arguments:

• that those warning were in no way in accordance with the observation of all people living here, namely that Mali is a quiet and safe country;
• that the authorities used distortion of facts and even quite obviously erroneous information, reminding one of the famous CIA claim that Iraq certainly disposed of weapons of mass destruction – none of the authorities ever made clear on what the negative travel advice was based;
• that such advice was fatal for the budding tourist branch in Mali, causing large scale unemployment and thus creating bitter poverty, the very best breeding ground for all sorts of radicalization, including the AQMI ideology that the West cannot be trusted, which was indeed confirmed by the facts: none of the Western powers has undertaken any measures to linder the real misery of people that resulted from their advice. Nor have they attempted to win back Malians confidence in the West. The country was simply ‘given up’. Surprised that AQMI is successful in its recruitment?

I guess that the authorities are now pleasantly rubbing their hands: you see that our warnings were justified!!?? Well, eh, … no!

First of all it is not certain at all (in all likelihood even improbably) that (2) has been carried out by AQMI: it seems more likely that some Touareg-hotheads (maybe former soldiers in the army of Qaddafi who have recently returned home to Mali), who liked to have some pocket money, are behind it. Abducting white tourists is easy in the desert and pays well. And you can earn it without having to work… The attack does not fit the usual Al-Quaida pattern, and they have never uttered threats against tourists in Mali. In that sense the official travel advice was never creditable. As one of our Malian friends here put it eloquently:

“Ils ont raconté des histoires qui sont devenues la vérité.” (They have been telling lies which now have become the truth._

That is not particularly unusual in politics….

That a couple of hothead undertake criminal actions, is not something typical for Mali and may happen tomorrow in any part of the world, including the West. Admittedly the situation in the Northeast of Mali has become uncertain after the return of hundreds of Touareg soldiers (with their weapons, of course!) after the death of Qaddafi (but that is only since a few weeks, while Western officials have sent out their warning years ago). These are young men, used to getting well paid by the colonel, and what is more: used to get whatever they want at the point blank of their Kalashnikovs. Everyone here knew about this new situation and this caused quite some anxiety over the past weeks. But that is something quite different from the authorities’ warnings a year and a half ago, something they were unable to predict themselves.

In any case (2) means deathblow for tourism in Mali, in any case in the whole North-East of the country, but even here in Segou, a week after the attacks one feels the chill of death: no more visitors, so no more potential clients. That means in very concrete terms: hunger for families that lived of touristic services. Directly that must be a couple of thousand, indirectly many more. This is not the West’s doing, but illiteracy, stupid islamitic fanatism (which certainly is NOT what the Qur’an ordains!) and pure egoistic greed. The Malian president (ATT, as he is commonly called) forcefully struck out toward the military: that it did not carry out its task of protecting visitors to the country, in spite of the large sums of money spent on the military by the government. Maybe that is correct, but hardly exceptional in Mali: those in the military consider themselves as ‘ambtenaren’ (the ultimate ideal of each Malian who knows a little bit of reading and writing: a job with the government – just as in France, by the way) – and in Mali NO ONE does ANYTHING in public service … So surprise is not in place, really….

What do these new developments mean for own work here? In actual fact, not much: we just go on with what we do. Segou is yet perfectly safe and certainly one will not look for white tourists in Fintiguila…. We do not feel threatened at all, though these events will cause further poverty and (together with the total lack of quality schooling) a further Islamic radicalization. What will influence our work most negatively is the effect on the personal life of our friend and ally Souleymane: his whole existence and that of his family (based on selling high quality handicraft bogolan tissues to tourist) collapses. He has to start something new all over again, inevitably demanding a lot of time and energy, which he therefore cannot invest in the project. (And also his financial means will shrink considerably, so that we will have to stand up for more – fortunately there are some first signs of support in Flanders). But apart from that we simply go on with what we had in mind: we will leave for Fintiguila again in a couple of hours for some days, to guarantee the proper working of the school according to its principles (and the foundation of a kindergarten). These intentions have been changed in nothing whatsoever by these cowardly acts of terrorism.

 

 

 

 

 

 

 

De Niger-stroom is aanzienlijk breder dan vorige keer (in het droog seizoen), ik schat wel een kilometer of twee. En de prauwen die erover varen zijn werkelijk majestatisch van elegantie. Doen denken aan Paul van Ostaijen’s gedicht:

MELOPEE

Onder de maan schuift de lange rivier

Over de lange rivier schuift moede de maan

Onder de maan op de lange rivier schuift de kano naar zee

Langs het hoogriet

langs de laagwei

schuift de kano naar zee

schuift met de schuivende maan de kano naar zee

Zo zijn ze gezellen naar zee de kano de maan en de man

Waarom schuiven de maan en de man getweeën gedwee naar de zee

Hier krijgt dat bekende gedicht een heel nieuw perspectief!

Slavenwerk
De stroom doet ook dienst als bron voor … zand! Met hun smalle prauwen varen ze meestal met twee de stroom in. Een van hen duikt naar de bodem met spade en een emmer en schept de emmer vol zand, de ander trekt hem naar boven, en de duiken zwemt naar de oppervlakte om op adem te komen. Dan opnieuw naar beneden, tot de hele boot vol is… Dan met de prauw naar de oever, daar met de schop alles op de oever uitladen, tot een vrachtwagen het zand komt ophalen, dan moet het ook nog op de vrachtwagen geraken, alles met mankracht dus: werkelijk slavenwerk! En hoogstwaarschijnlijk voor slechts enkele Euro’s!

 

The Niger-river is considerably wider than last time (in the dry season), I guess some 2 km wide at the moment. And the canoes that glide over it are really majestic and bring back memories of  Paul van Ostaijen’s poem:

Mélopée – Paul van Ostaijen

Under the moon the long river slides
Over the long river the moon sleepily slides
Under the moon on the long river the canoe slides to sea

Past the high reed
past the low pasture
slides the canoe to sea
slides with the sliding moon the canoe to sea
So to sea they are companions the canoe the moon and the man
Why do the two the moon and the man meekly slide to sea

(transl. Marcel Volker)

From this vantage point this well-known Flemish poem gains a new dimension and a profounder perspective.

 

Slave work

The river also serves as a source for …. fine sand. With their elegant canoes they usually go to the middle of the river with two or three on board. On of them dives to the bottom with a bucket and fills it with a spade while one of the others pulls it up, empties it in the canoe, while the diver comes up for air shortly and then recommences his work. Until the canoe is full of sand, which is then unloaded unto the bank of a river, loaded (by hand, what else?) onto a truck, real slave work! And in all probability just for a few Euros of work.

But Monique tells a story of a friend of hers who did this for three months, just to earn his motorbike – nothing more, otherwise all of his family would come to him for food….

De vorige serie foto’s die we op onze website postten waren enigszins flatterend en deden misschien het idee ontstaan dat we hier in paradijselijke omstandigheden wonen. Niets is minder waar. Gisteren (11 oktober) maakte ik een wandeling van een uur door onze straat en maakte daarbij wat opnamen. Ik geef ze hier weer, zonder commentaar (tenzij de titels van de foto’s): het zijn meestal geen hartverheffende beelden (sommige zelfs ronduit schockerend, men is gewaarschuwd!), maar ze geven wel een veel reëler beeld dan de vorige serie. Misschien wil je nu helemaal niet meer naar Mali komen, maar dat zou een fout besluit zijn, want juist de aanwezigheid van Westerlingen kan hier heel wat veranderen….

Hier gaan we:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 The previous series of pictures that we posted here may have looked a bit flattering and may have created some paradisical visions in the spectator. Nothing is further from the truth. Yesterday (11 october) I made a walk of about 1 hour through our street and just shot some random pictures of what you see around you here. The follow below, without muchy commentary: most of them are not really heartwarming (some are even downright shocking, so you are warned!), but hey give a much more realistic image than the previous series. Maybe these pictures put you off to coming to visit Mali altogether, but that would be detrimental, because the more people come to visit, the better the chances are that things might evolve toward a more rational, hygienic and hopefully quality better life for all people.

Here we go:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Vandaag, maandag 3 oktober (de scholen beginnen hier weer!), na meer dan 3 weken hebben we voor het eerst een bezoek gebracht aan ons dorp Fintigila. Mimi kon nog niet mee vanwege nog te zwak, maar onze gastvrouw, Monique, was zeer in het project geïnteresseerd. Maar we zouden met de brommer gaan: Souleymane was bang dat zijn 4 x 4 iets zou overkomen zoals deze ambulance (of die nog op tijd op de plaats van het ongeluk is aangekomen, valt te betwijfelen …

 

 

 

 

 

 

 

en inderdaad, aan het einde van het regenseizoen (en dat is het nu eigenlijk) is dat zeker geen onnodige voorzorg. Terwijl je met een brommer nog een zijpaadje door de savanne kunt nemen om de grote overstromingen te vermijden.

 

 

 

 

 

 

 

En dus vertrokken we met zijn vieren: Monique achterop bij Djiguibombo,

 

 

 

 

 

 

 

ikzelf achterop bij Souleymane,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

nadat we ze nog eerst op het hart (en in de portemonnee) hadden gedrukt om hun brommers goed te laten nakijken, olie verversen, ketting laten controleren, etc.

 

 

 

 

 

 

 

Maar hoewel ik erop had aangedrongen, hun banden extra hard te zetten, hadden ze dat niet gedaan, zodanig dat we wel diverse keren op de velg terecht kwamen – goed voor de banden kan dat niet zijn….

Dus op weg naar Fintigila: een weg is er niet, wel een ‘piste’, meestal van zand en lateriet, maar eigenlijk tamelijk goed berijdbaar.

 

 

 

 

 

 

 

Maar Souleymane’s vrees bleek ongegrond: er waren bijna geen overstromingen, en slechts een enkele keer moeten we afstappen om diepe plassen te vermijden.

We hadden dus even goed met de jeep kunnen rijden – al verbruikt die natuurlijk veel meer brandstof…. Anderzijds geeft dit natuurlijk zeer te denken: het betekent dat het in verhouding tot gewoonlijk veel te weinig geregend heeft. Je merkte het ook aan de begroeiing: hoewel alles nog groen was, leek het droog seizoen toch al begonnen…

 

 

 

 

 

 

 

Dat betekent dus mislukte oogsten, en dus te weinig eten. Weer opnieuw zullen kinderen hiervan het eerste en belangrijkste slachtoffer zijn….

We passeren enkele (ik schat 3) ontiegelijk armoedige lemen dorpjes, waar de tijd stil is blijven staan…

Onderweg kom je natuurlijk allerlei tegen, en vooral de ezelskarren zijn gevaarlijk, omdat een ezel niet zomaar op commando stopt.

 

 

 

 

Verder zijn er de over de weg lopende schapen en koeien….

En dan natuurlijk de onvermijdelijk overladen bestelwagens, die tot 3 keer hun hoogte worden volgestapeld, bovenop de mensen.

 

 

 

 

 

 

 

Er wordt door onze chauffeurs ook vreselijk hard gereden, ik schat zo’n 80 km per uur…. Wat soms problemen kan geven, want waar is hier nog de weg naar Fintigila???

 

In Samene heeft Orange een gloednieuwe zendmast gezet, vandaar dat er nu ook bereik is voor GSM….

 

 

 

In het dorp aangekomen geldt onze eerste interesse natuurlijk het schooltje.

 

 

 

 

 

 

 

Ik had verwacht dat je de gewelven aan de buitenkant zou zien, maar nee, die zitten ‘binnenin’ gebouwd.

 

 

 

 

 

 

 

En onze vriend Souleymane is zichtbaar trots op zijn verwezenlijking:

 

In ieder geval is het temperatuur-verschil met buiten goed merkbaar.

Maar de muren en het gewelf nog worden bezet, moet de vloer geëffend, en moet Mimi’s ‘ademend’ membraan tegen de regen nog op het dak worden bevestigd.

 

 

Daarna wordt de opslagplaats met de schoolbanken geïnspecteerd. Het stalen frame van de banken zorgt ervoor dat ze wel 25 jaar meegaan, en vooral ook dat  de termieten niet naar boven kunnen om van het lekkere hout te smullen, dus dat probleem is daarmee ook meteen opgelost.

Groot jolijt natuurlijk wanneer de kinderen met tienen op een bank kunnen gaan zitten en er dan foto’s worden gemaakt,

 

 

 

 

 

nog veel meer jolijt wanneer ik er tussen ga zitten….

 

 

 

 

 

 

 

Daarna een lange palaver met de imam van het dorp, uitsluitend in het Bambara, daarna gevolgd door een palaver met het dorpshoofd. We zitten nu wel in het midden van het dorp en het hele erf ligt vol met gedroogde bonen.

 

 

 

De vrouwen stampen die in hun vijzel klein, behoorlijk zwaar werk in deze temperatuur van zo’n 40 graden. En de mannen doen niet mee: hun taak is te gaan vissen….

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Monique heeft het gouden idée om mee te gaan stampen in die vijzel, tot algemeen gejoel van iedereen.

 

 

Wat opvalt, is het GIGANTISCH aantal kinderen:

 

 

 

 

 

minstens de helft van alle ons omringende mensen zijn kinderen onder de 10 jaar. Hoe die over 10 jaar aan eten, laat staan aan een baan moeten geraken, is een uitdaging voor iedereen. Of ons schooltje daarin soelaas kan bieden, moeten we zien…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

We scharen ons onder een grote boom, tussen de ezels en koeien, en weer een massa kinderen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gek genoeg wordt er niet van eten gesproken… En de lege plastic fles is een gegeerd object, dat in het dorp niet verkrijgbaar is…

 

 

 

 

 

 

 

 

En natuurlijk willen we de tuintjes zien, hoe ze er nu uit zien vergeleken met een half jaar geleden. Helaas liggen ze er verlaten en schraal bij:

 

 

 

 

 

 

 

Zeker armtierig als je bedenkt dat dit het einde van het regenseizoen is: ALLES zou groen en in bloei moeten staan. Vreemd ook, want de rivier, de Bani, waaraan het dorp ligt, is tijdens de regentijd ver buiten zijn oevers getreden, en bevindt zich nu nog slechts zo’n 100 meter van de groetentuintjes. Geen hindernissen meer te nemen, geen zandheuvels te beklimmen, gewoon ’s ochtends (als de temperaturen te doen zijn) jerrycans (die wij geleverd hebben, waar zijn die trouwens plotseling gebleven???) vullen en met hun ossen- en ezelkarren het water naar de tuintjes brengen en sproeien. Niets lijkt zo eenvoudig, maar zij komen kennelijk niet op het idee! Hoe breng je zulke banale denk-patronen bij? En hoe overtuig je ze van het nut ervan???

 

 

 

 

 

 

 

Langzaam aan denken wij aan de terugreis, weer naar Segou. We hebben in ieder geval een heleboel dingen geleerd: over de staat van de ‘piste’ aan het eind van het regenseizon, over het schoolgebouw en de banken, over het enthousiasme van de kinderebn (en het dorp) en over mogelijk plaatselijke hongersnoden door te weinig regen maar ook door de immobiliteit van de mensen. Werk voor de boeg!

Wanneer we weer in Segou aankomen zijn we met geen vinger te beroeren vanwege het stof en het zand dat we gedurende de 4 uur op de brommers hebben verzameld:

 

 

 

 

 

 

 

 Today, Monday 3 October (schools start here again today), after more than 3 weeks, we first visited the village Fintigila, where our FANGA school project is going to take place. Mimi could untfortunately not accompany us, becase she was too weak still, but Monique, our Dutch landlady, was very interested in the project. The point was, however, that we wanted to go by motocycle, because Souleymane was quite afraid that something along the same line would happen to his 4 x 4 that this ambulance experienced (whether it still reached the point of the accident in time remains doubtful …)

And indeed, at the end of the rainy season (which is now, in effect) this is certainly no exaggerated measure of prudence. While a motorcycle will still allow you to got around a significant pond by driving through the savanna (provided it is dry there!…) a jeep does not allow such flexibility.

 

 

 

 

 

 

 

And so we leave the four of us: Monique on the buddyseat with Djiguibombo,

 

After we had put considerable pressure on their minds (and with the help of our wallet) to have their motorcycles well checked, change the oil, have the chains inspected, etc. But however much I had emphasized to get extra pressure on their tyres, they simply had not thought this necessary, meaning that several times when going through a pothole at 70 km or more, we hit quite swpectacularly on the hard metal of the wheel – not particularly good for the longevity of the tyres…

So on our way to Fintigila: no road at all, but some kind of ‘dirt track’, mostly consisting of sand and *laterite, but in fact rather well for our motorcycles.

 

 

 

 

 

 

But Souleymane’s fright proved unfounded: there were almost no inundations to speak of and only occasionally we had to dismount to avoid deep puddles.

 

So we had as well come with the jeep – albeit that it uses much more petrol… On the other hand this is no good news: it means that in comparison to other years it has rained far too little. One also observes it in nature: although everything is still a shade of green, it already has the forebode of the dry season, which still has to begin…

 

That will mean failed harvests, and so … too little to eat… And again children will be the first and foremost victims…

We pass a few (I guess some 3) extremely poor mud villages where time seems to have stood still for a couple of thousand years.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

On the road various things are moving too, especially donkey carts are a danger, because a donkey does not just ‘stop’ at a command….

 

 

 

 

Furthermore, there are the goats, sheep and cows crossing the road….

 

 

 

 

 

 

 

And then the inevitable little trucks, always in a gigantic overload, up to 3 times their height, with human passengers throning on top…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Our drivers drive pretty fast for such unreliable roads, sometime (I guess more than 8o Km per hour) – which may give problems when it is not at all clear any more WHERE the road to the village is!…

 

 

 

 

 

 

 

In Samene the company Orange has installed a brand new  broadcasting mast gezet, so that we can now use our mobiles (not possible on earlier occasions) ….

Arriving at the village our first interest, of course, goes to the school.

 

 

 

 

 

 

 

I had expected to see the vaults from the outside, but no – they are only visible from the inside, as the picture below shows.

 

 

 

 

 

 

 

And our friend Souleymane is visibly proud about his achievement!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

But there is still work to be done: walls and vaults still have to be plastered, the floor must be egalized, and Mimi’s ‘goretex’ membrane must still be fixed to the roof.

Then the stored school benches are inspected. Their steel frame will guarantee their use for 25 years, but especially will prevent the termites to climb upwards to feast on the wood they so like, so that we solved that problem at the same time.

 

 

 

 

 

 

 

And of course all the MORE fun when I sit together with them on the bench!

 

 

 

 

 

 

 

Afterwards a very long palaver first with the imam of the village, then with the village chief, both exclusively in Bambara. We are are now in the middle of the village, while the whole courtyard lies full with beans that are drying there.

 

 

 

 

 

 

The women grind the beans in their pestel, pretty hard work physically, especially in those temperatures of aroung 40 degrees. And the men don’t participate – oh no: their task is to go fishing….

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

At least half of the people surrounding us are children under ten. How they will have to be fed, let alone to be found some employment, is a challenge for all. Whether our FANGA school can provide some comfort???

We settle under a large tree at the riverside, amid the donkey, cows, and – of course – a great mass of children.

 

 

 

 

 

 

 

Strangely enough, no talk arises about eating something. And my empty plastic bottle of water is a highly valued object!

 

 

 

 

 

 

 

And of course we wish to have a look at the women’s vegetable garden’s, so see how they are doing compared to half a year ago. Unfortunately, they’ve broken well down:

 

 

 

 

 

 

 

The weird thing is that the river Bani at which the village lives has flooded a considerable part of the neighbourhoud, and the water is now just a 100 metres from the gardens. So all it needs is to fill the jerry-cans (that we provided, where did they disappear??) and carry them to the gardens with their oxen- or donkey charts – no hillsides to be taken any more, no real effort. Nevertheless, it does not seem to strike them as the most sensible thing to do…. How to persuade them that this is (at least for the moment) easy????

 

 

 

 

 

 

 

Slowly, we are thinking of hitting the road again, this time in the opposite direction, to Segou. We have certainly learned a great deal: about the state of the road at the end of the rainy season, about the dangers of local famines, about the school building and the benches, about the children’s (and the village’s) enthusiasm, about the difficulties in finding simple solutions to simple problems.

 

When we arrive back at Segou, we are not to be touched because of the dust and the sand we have accumulated during those 4 hours on the motor bikes: