De vogelverschrikkersThe scarecrow

Het is dinsdag 8 november en een belangrijke dag: we reizen naar Bamako, de hoofdstad, in een poging de hulpgoederen die we per container van Antwerpen naar Dakar hebben verscheept, en die de maatschappij DSV verder naar Bamako heeft gebracht (beiden voor een niet zo heel goedkope prijs, zo’n 2 Euro per kg). Die container is nu kennelijk in Bamako aangekomen, dus we proberen onze hulpmaterialen (computers, schermen, toetsenborden, computermuizen, zo’n 150 Franse boeken, didaktisch materiaal voor de scholen, enz.) naar Segou te krijgen.

Officieel vertrekt de bus om 8 u, maar niemand weet het precies, dus is het beter om ruim drie kwartier voordien aan de halte te zijn. Dus om 7 u stappen we het huis uit. Aan het bus station worden we weer geconfronteerd met één van de dingen waar ik maar niet aan gewend raak: bedelende kinderen. Ze zoeken busstations op omdat daar mensen komen die (tenminste een beetje los) geld hebben (zie verder), en bovendien ‘gevangen’ zijn: ze moeten wachten tot de bus vertrekt. Maar deze kinderen zijn in Mali (in tegenstelling tot veel andere Afrikaanse of Arabische landen) eigenlijk nooit opdringerig. Ze vallen je niet echt lastig, lopen niet voor je voeten, maar hun blikken zeggen je voldoende.

Vóór je staat een jongetje, misschien 6 of 7, natuurlijk blootsvoets, in kleren die je op het eerste gezicht waarschijnlijk als ‘vodden’ zou beschouwen.

 

(picture taken from the site http://www.orlysoft.com/sites/talibe/)

Maar je vergist je: dit zijn geen ‘vodden’, je zou er niet aan denken er je auto meet e wassen! Het zijn smerige, kapotte, in stukken hangende vodden. Als je ze een vogelverschrikker zou aandoen, zouden de vogels niet wegblijven, want ze zouden de vogelverschrikker niet als iets herkennen wat op een mens lijkt, zelfs niet in de verte. Ronduit gezegd: de vogelverschrikkers die je in de korenvelden (en elder) in het Westen vindt zijn eleganter gekleed dan de bedelende kinderen hier.

 

 

En zien deze westers vogelverschrikkers er niet veel ‘menselijker’ uit dan deze talibe jongen?

 

 

 

Maar dat is enkel uiterlijkheid. Het zegt nog niets over de confrontatie met zulke kinderen. En zoals gezegd: hoe hard ik ook probeer om een mentale afstand in te bouwen: ik slaag er niet in om ze zonder pijn te bekijken – zeker wanneer het kind je in de ogen kijkt, NIETS zegt – of wanneer hij begint, het zand van je schoenen te wrijven met …. wel, met een vod, die hij even goed om zijn lichaam zou kunnen dragen.

 

 

 

(picture taken from the site http://ebastiasbutler.wordpress.com/)

“Hoe kun je in vredesnaam doen alsof je mens bent”, lijken zijn ogen te zeggen, “wanneer je mij elementaire menselijkheid ontzegt?”

“Ik heb ook een menselijk lichaam, dat hongerig wordt na een tijd, dorst heeft, en – eerlijk gezegd – ik zou ook graag wat kleren hebben die me er meer als een mens dan als een spook doen uitzien.”

 

Hoe lang kun je het onder die ogen uithouden? Meestal juist lang genoeg om te besluiten dat je iets moet doen. Geld geven is geen goed idee: het zou hem meteen worden afgepakt door de oudere jongens, die het voor heel andere doelen zullen gebruiken dan door jou bedoeld. En zelfs als hij erin slaagt, het voor ze verborgen te houden, dan moet hij het ‘s avonds afgeven aan de marabout tot wie hij behoort. (Hij is immers door zijn ouders aan deze ‘heilige man’ geschonken en behoort hem volledig toe. En vergeet niet: de Koran zegt om de paar verzen dat Allah alles ziet en weet!) Een kind dat niet gehoorzaamt of niet voldoende bedel-geld in het laatje brengt, staat er niet goed voor, zoals de volgende foto overduidelijk laat zien (overgenomen uit een artikel waarin Human Rights Watch de praktijk van ‘maraboutage’ aan de kaak stelt, op http://www.interet-general.info/spip.php?article13789

 

 

Er zijn inmiddels genoeg onafhankelijke getuigenissen van zulke barbaase mishandelingen van kinderen in West-Africa, waaraan echter door westerse media of organisaties (laat staan de politiek) iets doen; zie de interessante beschrijving op

http://gponthieu.blog.lemonde.fr/category/notules-griffures/page/3/, met de erbij horende fotootje van een jongetje van een jaar of 6, gekneveld, afgezweept, en zonder eten of drinken vastgehouden in een kamer van het vroegere moslim-gerechtsgebouw in Saint Louis in Senegal, door zijn ‘heilige man’, namens Ahmadou Ba, die, geconfronteerd met de mishandeling van dit kind, vond dat hij volledig terecht had gehandeld, want: “l’enfant fuguait tous les jours”. (Wie van ons zou er niet vluchten als dit soort behandeling ‘evident’ is volgens je meester??)

 

 

 

 

 

Wil je meer weten over het droevige lot van deze jongens, ‘garibout’ of ‘talibe’ genoemd, (aantallen zijn niet bekend, maar het gaat zeker om meer dan 10.000 kinderen!) bekijk dan dit fragment (maar wees gewaarschuwd: sommige beelden kunnen schokkend zijn):

http://www.youtube.com/watch?v=SlDM8Lq1a9s

Vanwege onze kennis dat dergelijke mishandelingen regelmatig voorkomen (waarover voorzover ik weet geen enkele Malinees druk maakt – het officiële standpunt is dat de wet het kind beschermt – wat klopt: dat er wetten zijn!…) en wetende dat deze jongens vrijwel permanent in honger leven, hebben we steeds iets te eten bij ons. Dus geef je hem een stukje van een plaatselijk gebak.

Helpt het? “Tja, wel een beetje: het neemt het holle gevoel in mijn buik even weg. Maar het verandert niets! Over een uur heb ik weer honger.” Dus je hoopt tegen alle hoop in. Bovendien: op het moment zelf dat je hem een banaan geeft, merk je dat al je hoop ijdel is. Want onvermijdelijk merk je dat er zo’n 20 jongens in het bus station rond dwalen (en er zijn een 10-tal bus stations in Segou…) En wanneer een half uur later een andere marabout zijn ‘les’ beëindigd heeft en de kinderen de straat op moeten, komt er een nieuw contingent van zo’n 20 jongens het stationsplein op gewandeld. Er zijn nu zo’n 40 tot 50 jongens die allemaal rondzwerven om tenminste hun buik te kunnen vullen.

Ze bedelen niet echt, ze kijken je gewoon aan. Ze zeggen niet veel, en als dat al het geval is, meestal onder elkaar, wat vaak geestig moet zijn, want tegen alle verwachtingen in – wonderbaarlijk – lachen deze kinderen veel, zoals in dit plaatje van talibes, onlangs genomen vóór enkele winkeltjes in Segou:

 

 

 

 

Er is niets meer dat je kunt doen, want de bus gaat vertrekken en we moeten tijdig in Bamako zijn. Het nakende vertrek veroorzaakt een schokgolf in de groep jongens. Immers, dit is hun laatste kans om iets van de passagiers gedaan te krijgen. Maar de Malinese reizigers zijn tamelijk onverschillig voor hun lot, in weerwil van het feit dat de Koran Moslems voortdurend vermaant om het gebed niet te verwaarlozen en zakat (aalmoezen) te geven – vaak zelfs samen in hetzelfde vers vernoemd. Wel, de gebeden, vijf keer per dag, kun je Malinezen hier overal op een bijna kwezelachtige manier zien doen. Maar kennelijk hebben ze er geen enkele moeite mee, om een andere, minstens zo belangrijke, plicht voor moslims systematisch te verzuimen.

Dus gebeurt er niets. Iedereen stapt de bus in. Tot een dame het plein oprijdt in een klein autootje om haar man aan het station af te zetten. De jongens richten zich nu tot haar, maar wanneer ze verder rijdt met gesloten raampjes en zonder de kinderen een blik waardig te gunnen, kun je voor het eerst iets van woede in de groep herkennen…

Niet dat je nu op de bus tussen westerse reisgezellen bent beland. Maar wie in Mali een busreis kan maken, is toch enigszins welgesteld (naar de normen van dit land). We kennen persoonlijk vele mensen hier die hun familie elders in het land niet kunnen bezoeken, gewoon omdat ze het kaartje van een busrit, meestal zo rond de 5 Euro, gewoon niet kunnen betalen…

Dus de volgende vier uren in de bus geven je heel wat gelegenheid om over de dingen des levens hier na te denken.It is Tuesday 8 November and an important day: we are traveling to Bamako, the capital, in an effort to ‘free’ the goods that we sent by container from the port of Antwerp to Dakar in Senegal, and that has now apparently arrived in Bamako. The bus purportedly leaves at 8 but nobody knows for sure, so the best is to arrive some 45 minutes before official departure time. So at 7 a.m. we leave the house. When we make it to the bus station we are confronted with one of the things I have an incredibly hard time getting used to: begging children. They seek out bus stations because there are usually a good deal of people with nothing to do, who have some loose money in their pockets and are ‘captive’ anyway, because they have to wait for their bus. It must be said that these children (in contrast to some other countries) are  NEVER bothersome: they are not pushy or obtrusive, but the looks they give you are enough.

Before you stands a boy, perhaps 6 or 7, of course barefoot, with clothes that at first sight you would call ‘rags’.

 

 

 

(picture taken from the site http://www.orlysoft.com/sites/talibe/)

 

But you are wrong: these are not ‘rags’ (you would not think of washing your car with them), they are torn, tattered, rags. If you would put them on a scarecrow, the birds wouldn’t stay away, because they would not even recognize the thing as resembling a human being even vaguely. Frankly, the scarecrows you find in the fields of Europe are adorned with much more elegant clothes than what these children are wearing.

 

 

 

Aren’t these scarecrows much more ‘human’ than this talibe boy?

But that is only outer appearance. That says nothing yet of the confrontation with such a child (which I must confess I cannot get used to, whatever I try), when he stares you in the eyes, saying nothing, or he starts rubbing the sand off your shoes with a rag (which could as well be a piece of clothing for him).

 

 

 

 

 

 

 

(picture taken from the site http://ebastiasbutler.wordpress.com/)

“How can you possibly claim any humanity for yourself,” his eyes are telling you, “if you don’t acknowledge my humanity too?” “I have a human body too, which goes hungry and thirsty, and, frankly, I would appreciate some clothes that make me appear more like a human than an alien.”

 

How long can you stand such eyes? Mostly just long enough for you to decide you have to do something. Giving some money is no option: it would be taken from him immediately by the older boys, who might use it for all sorts of non-ideal purposes. But even if he succeeds in hiding it, he has to give up any money received to the marabout he belongs to at night. (And don’t forget: the Qur’an repeats over and over again: Allah sees everything!) If the child does not bring in enough money he may get a beating, as in the following picture (in an article in which Human Rights Watch denounces the practice of the ‘maraboutage’, on http://www.interet-general.info/spip.php?article13789 ):

 

 

 

 

 

 

 

There are enough testimonies of such severe maltreatment of children in West-Africa, but Western media hardly pay attention to this – see the interesting observation on http://gponthieu.blog.lemonde.fr/category/notules-griffures/page/3/, with the accompanying photo of a young boy, 6 or 7 years of age, tied, whipped, and kept without food in a room of the old Islamic court in Saint-Louis, Senegal, by his Coranic ‘holy man’ called Ahmadou Ba, who acknowledged the treatment of this child, giving as his reason for it: “l’enfant fuguait tous les jours”. (Who of us wouldn’t??) 

 

 

 

 

 

 

 

You may find an interesting account of these young boys, called garibout or talibe here on Youtube (but beware: some images may be disturbing!): http://www.youtube.com/watch?v=SlDM8Lq1a9s

So given the known maltreatment (about which not a single Malian does anything), and knowing the hunger these boys suffer continuously, we usually have some food with us. So you give him a bit of local cake.

Does it help? Well, yes, it kills the hollow feeling in my belly for some time. But it does not change anything: in an hour I’ll be hungry again. So you hope against all expectations. But the moment you have given him the banana, all your hopes are defeated, for you will notice that there are some 20 such boys at this bus station. (And there are some 10 such bus stations in Segou)… And when one of the marabouts has finished his ‘lesson’ half an hour later, there is another contingent of about 20 boys joining us: there are now some 40 tot 50 boys, all roaming around to fill their bellies. They do not really beg, they just stare at you. They don’t say much, and if, it is usually among themselves and witty, for against all expectations and amazingly, they laugh a lot, as in this picture of talibe boys taken recently in the streets of Segou.

 

 

 

 

 

 

But there is nothing more you can do – because the bus is going to leave and we have to get to Bamako in time. This stirs some ripples in the group of boys: this is their very last chance to get anything out of the passengers for their own well-being in the following hours. But the Malian travelers are quite indifferent to their plight, in spite of the Qur’an admonishing Muslims to do their prayers and give zakat (alms) – almost always mentioned together in the same verse – well the prayers they fulfill five times a day in an almost bigot way, but they have no qualms about forgetting the giving of alms, one of the ‘five pillars’ of Islam… So nothing happens, everyone gets on board of the bus, but the boys turn on a middle class woman bringing her husband to the bus station in a small car. The boys now turn on her for some little gift, but when she drives off with windows closed and not even paying attention, you can see some real anger in the group…

Not that you are amid Western-style travelers now that you are in the bus, but there is a sense that whoever is able to travel by bus is well-to-do. Numerous are the people we know personally who cannot visit their relatives somewhere else in the country because the bus ride will cost them some 5 Euros…

So the four hours in the bus to Bamako give you plenty of time to reflect on things of life here.