Ja, zo noemt onze Souleymane het, ‘menuiserie moderne’. In de derde klas leren de kinderen nog eenvoudige, traditionele schrijnwerkerij: met nylon draad bamboe stokjes samenbinden om een stoeltje of een bank mee te maken. Nu komt er een winkelhaak aan te pas, en meten in centimeters.

 

 Praktijk onderricht dus! Niet voor de school, maar voor het leven!

Belangrijker dan een gebouw is natuurlijk het onderwijs zelf. Hier een foto binnen de klas: Onderwijzer Chakah en Moussa (die hem kennelijk helpt).

En wat op het bord staat is bijzonder informatief:

Links: “Effectifs: 25 élèves. Absents: 0” Dus 25 aanwezigen, geen afwezige leerlingen. In het midden de datum: woensdag 29 oktober. Want, oh ja, dat vergat ik nog te zeggen: het dak op het klasje is op tijd klaar gekomen, en de vierde klas is met slechts 1 week vertraging begonnen. De dag en datum dus. Voor ons hoegenaamd niet bijzonder. Maar tot voor kort hadden deze kinderen geen enkele notie van tijd. Alle dagen waren hetzelfde, zonder enige variatie. Nu komt er regelmaat. En die maakt planning mogelijk. Vooruitkijken – iets wat in heel Mali gigantisch afwezig is.

In het midden staat verder de vervoeging van het werkwoord ‘chanter’ in de tegenwoordige tijd. Maar daarboven staat: ‘Morale: La fièvre Ebola’. Dat de kinderen in zo’n afgelegen dorp hierover geïnformeerd worden, betekent dat we hele goede leerkrachten hebben.

Tenslotte: aan de rechterkant staat voor aardrijkskunde: de vier windstreken. Ook hier weer: voor ons iets evidents misschien. (Hoewel: hoeveel kinderen kennen die?) Maar in een land als Mali de windstreken kennen, dat is iets uitzonderlijks.

En verder wordt er geoefend met het Frans. Zeker op een voor ons ouderwetse manier. Maar waarschijnlijk wel efficiënt.

Dit is, als ik me niet vergis, de vierde klas. Bovenaan links: ‘Effectif: 32 élèves. Absents: 0’ .

Maar niet alleen in de klas speelt zich allerlei af. Hier een gierstveld. Het oogsten van de gierst is een taak van de mannen. (Eén van de weinige…)

Of de oogst goed was dit jaar, weten we niet. In Mopti is er in ieder geval tekort, dus daar wordt met honger gerekend. De Verenigde Naties hadden het een maand geleden over dreigende hongersnood voor 5 miljoen Malinezen, maar uit het land zelf heb ik nog geen dergelijke voorspellingen gehoord.

Minstens zo belangrijk is dat de leerlingen nu begonnen zijn met een moringa plantage. Want gierst is eenzijdige voeding en zorgt voor ondervoeding, terwijl moringa juist heel rijk is aan voedingsstoffen. Er wordt, zoals je kunt zien, met veel animo gewerkt!

De moringa boom moet voldoende water krijgen, dan gesnoeid worden als hij zo’n 1,5 meter groot is. De bladeren moeten worden geplukt, gewassen, gedroogd, en vervolgens tot fijn poeder worden gestampt in een vijzel. Het is de bedoeling dat de oogst in de eerste plaats door de mensen in het dorp wordt gebruikt. Maar wanneer er overschot is (wat binnenkort zou moeten), dan kan die naar Europa worden geëxporteerd, waardoor er extra inkomsten zijn voor het dorp. Mimi is bezig, daar een structuur voor op te zetten. En Amina, onze Malinese vriendin, die hier in de haven van Antwerpen werkt op een exportbedrijf, is goed thuis in die materie. 

Er zijn nog andere activiteiten buiten de klaslokalen. Daarover lees je meer in een volgend bericht.

Het is een hele tijd stil geweest rondom ons project. We kregen maar geen antwoord op onze emails. Toen Monique, onze Nederlandse vriendin in Segou, op het idee kwam dat al onze mails aan Souleymane in zijn spam filter terecht kwamen. Dat bleek. Sindsdien weer communicatie. En er is veel gebeurd. Daarover gaan dit en volgende berichten op de website.

Er was vooreerst een prangend probleem: geldnood van Souleymane. En als rechtgeaarde Afrikaanse man liet zijn eergevoel niet toe dat aan ons te melden. Toen we een klein jaar geleden op bezoek waren in Fintiguila was hij begonnen met het bouwen van een nieuw klaslokaal, voor het vierde leerjaar, dat in oktober moest beginnen. Alleen, er lag nog geen dak op! Onlangs stuurde hij een foto van het klasje, die er zo uit ziet:

Er groeit dus gras in het klasje. Logisch, want ondertussen hebben we het regenseizoen gehad (juni – augustus): 2 tot 3 uur plenzende regen, elke dag. En … géén dak op het gebouwtje. Waarschijnlijk was het een stille wenk, dat hij het dak niet kon betalen…. Gelukkig hadden we wat reserve in kas, en we hebben hem meteen gevraagd om de werkzaamheden te beginnen. Zijn geldgebrek is een gevolg van de economische neergang van het land. Zij voelen natuurlijk ook de gevolgen van de economische crisis in het westen. Maar vooral: hun voornaamste bron van inkomsten is opgedroogd: de toeristen. Een 5-tal jaren geleden waren er dat nog zo’n 150.000 per jaar. Nu kun je ze op de vingers van enkele handen tellen. Westerse regeringen geven nog steeds negatief advies over Mali. Dat betekent dat vele mensen er uit angst niet naartoe durven. En je kunt ook geen stagiaires aanwerven, want bij een negatief reisadvies geven verzekeringsmaatschappijen geen polis af. Het is een volstrekt dolgedraaid systeem: door dat negatieve advies gaat niemand naar Mali, waardoor letterlijk honderdduizenden Malinezen geen werk meer hebben, dus verarmen, waardoor de fundamentalistische Islam een heel dankbare voedingsbodem vindt…. Die wij in het westen dus mee creëren.

Maar goed, Souleymane is meteen in actie geschoten, en binnen enkele weken lag er een dak op het klaslokaaltje: eerst een dak van bamboe (tegen de hitte), daarboven een van golfplaten (tegen de regen). Hier zien we de eerste laag aanbrengen:

En hier is men bezig de golfplaten er boven op te construeren. Tegelijk ook een groepsfoto voor de nieuwe klas.

En hier nog één, nu voor het oude gebouwtje, dat nu de 1ste en 2de klas herbergt:

En zo ziet het er aan de binnenkant uit, met de leraar Chakah. Let ook op het mooie bamboe dak!

Intussen is een nieuw plan ontstaan. Dit is het (enigszins vervallen) gebouwtje,waar Moussa, onze leraar Arabisch, vroeger zijn Koran lessen gaf. Het moet zeker opgekalfaterd worden, maar het idee is om hier een soort secretariaat in te richten voor de leerkrachten: waar de foto’s en de rapporten van de kinderen worden bewaard, ook boeken worden beheerd, ballen om te spelen, het didactisch materiaal, misschien ook iets van EHBO.

Dit gebouwtje ligt naast het nieuwe klasje, en is dus uiterst geschikt om daarvoor dienst te doen.

Het werd intussen gebruikt om de banken voor het vierde jaar te stockeren:

Zo’n secretariaat wordt nu nodig, omdat de leerlingen ouder worden en we dus meer administratieve dingen nodig hebben.

En er zijn nog meer veranderingen! Vanaf het vierde leerjaar krijgen de leerlingen ook een uniform: daar heeft Souleymane voor gezorgd! Hier een fiere groep 4de-klassers in hun fonkelnieuwe uniformen:

Ons spreekt zo een uniform waarschijnlijk weinig aan. Maar voor de kinderen daar is dat iets om ongelooflijk trots op te zijn. Ze ZIJN nu iemand, ze zijn LEERLING op een school. Waar enkele jaren geleden NIETS was, is er nu een SCHOOL, iets waar ouders en kinderen ongelooflijk voor gemotiveerd zijn. Als je kinderen hier vertelt dat kinderen daar ENTHOUSIAST naar school gaan, dan begrijpen ze dat waarschijnlijk niet. Maar in Fintiguila is dat de realiteit: een school, iets fantastisch!! En die uniformen zijn ‘chique’: geen gescheurde, vuile en verhakkelde T-shirts van 30 jaar geleden meer, maar echte mooie broeken, rokken, en blouses. Daarmee mag je je binnenkort in de leerkrachten-kamer komen presenteren om een Kuifje-boek te lenen. En wat ook opvalt op deze foto: aanzienlijk meer kinderen dragen schoeisel! Wat kwetsuren en ontstekingen vermijdt.

 

Het gebeurt niet gauw dat Mali in het nieuws komt zonder dat er sprake is van hongersnood of gewapende conflicten. Maar in The Economist van 27 september 2014 was dat onverwacht anders. Het artikel begint zo:

Ousmane sweats under a tin roof as he thumbs through a Chinese smartphone that he is selling at the technology market in Bamako, Mali. Words in French, Mali’s official language, scroll down the screen. “A ka nyi?” (Is it good?) a customer asks him in Bambara, Mali’s most widely used tongue.

Mozilla, de stichting achter Firefox, wil nu Bambara (eigenlijk Bamanan) als taal beschikbaar maken voor smartphones. Daarvoor huren ze lokale vrijwilligers om het Operating System naar het Bambara te vertalen. Er zijn ongeveer 16.000 technische termen voor het gebruik van de smartphone. Die moeten worden vertaald naar een cultuur die in hoofdzaak leeft van visvangst, landbouw en veeteelt. Hoe zeg je ‘cookie’ in het Bambara? Of ‘file’ en ‘mouse’. Voor het Fulani (de taal van de Peulh) is dat al gebeurd. ‘Crash’ werd hookii (een koe die van een brug valt maar nog leeft), ‘timeout’ werd zo a hoonaama (je vis is ontsnapt).

Er zijn zo’n 7.000 talen die in de hele wereld worden gesproken. Daarvan de helft in Afrika. (Terwijl de populatie van Afrika slechts iets meer dan 10 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van de wereldbevolking is….) In Mali hebben we te maken met 13 nationale talen, maar afhankelijk van de definitie van ‘taal’ kunnen het er ook 40 – 60 zijn. Officieel geldt Dogon bijvoorbeeld als één taal, maar er zijn zo’n 25 dialecten van. Waarvan sommige onderling niet verstaanbaar zijn! Firefox is nu bezig een aantal van die verwaarloosde talen in zijn besturingssysteem van de smartphone op te nemen. Apple doet hetzelfde met zijn nieuwe iPhone.

Firefox is een non-profit organisatie en kan daardoor investeren in talen die weinig geldelijke winst kunnen opbrengen. Zo wordt thans ook geïnvesteerd in Songhai. Al deze talen worden gesproken door hoofdzakelijk arme, ongeletterde nomaden en landbouwers in de Sahel, waarvan de meesten geen smartphone hebben. Maar wanneer zij eventueel toch online gaan, zullen ze geweldig profiteren van het feit dat ze dat in hun moedertaal kunnen doen.

Voor taalkundigen is dit eveneens een goudmijn. Voor het gebruik van Firefox via de computer heb je zo’n 40.000 woorden nodig. Wanneer we die woorden in het Bambara, Fulani en Songhaï hebben, kunnen we veel beter die talen bestuderen, ze vergelijken, vertalende woordenboek maken (natuurlijk elektronisch beschikbaar online). En die kleinere talen ook beter beschermen en levend houden.

 

Veel particuliere initiatieven in de Derde Wereld zamelen regelmatig geld in: met een pannenkoekenmiddag of barbecue, een sponsor-tocht of een benefiet-concert. Wij hebben dat tot op heden niet gedaan, maar financieren onze projecten uit eigen middelen. Ook omdat we toch problemen hebben met calorie-rijke bijeenkomsten ten voordele van ondervoede mensen.

Maar nu is er een uitzondering: Kris Verellen, goede vriend en expert quizzer, organiseerde op 1 en 2 augustus een heuse Buren-quiz ten voordele van (onder meer) Mali-ka-di. Zoals uit de foto’s hier onder te zien is, was het niet bijster calorie-rijk, maar des te geestelijker en des te gezelliger. De meeste vragen konden wij niet beantwoorden, maar kijk: er zijn altijd nóg slimmere mensen!

Met bijzondere dank aan Kris en alle vrijwilligers van de Sint-Vincentiusvereniging die hun beste beentjes hebben voorgezet. Misschien komt er volgende zomer een vervolg?

Recensie van De Congo Codes van Dirk-Jan Koch. (Amsterdam: Prometheus Bert Bakker, 2014)

Nee, nee, dit is géén variant op de Da Vinci Code van Dan Brown. Het is een veel interessanter boek!

De auteur is een gepromoveerd (aan de Radboud Universiteit te Nijmegen) ontwikkelingsdeskundige, aanvankelijk werkzaam aan de Nederlandse ambassade in Kinshasa. In die stad gaf hij ook les aan de Université de Kinshasa – een onderwijs dat gekenmerkt was door een bijzonder levendige interactie met zijn studenten (m/v) die zijn denkbeelden niet zonder meer aanvaardden. Veelal zien zij ontwikkelingssamenwerking als een TEGENwerking van hun eigen ontwikkeling. Omdat dit de jonge elite is van de DR Congo zijn hun meningen zonder meer belangrijk voor de toekomst van het land.

Het boek bestaat uit twee delen. In het eerste deel beschrijft de auteur de werkzaamheden op de Nederlandse ambassade, een post die hij uiteindelijk opzegt voor het directeurschap van de organisatie Search for Common Ground, een internationale organisatie die aan conflictbeheersing doet. Daarover gaat de tweede helft van het boek. Interessant is de tegenstelling tussen een officiële nationale instelling (Buitenlandse Zaken van Nederland) en een niet-gouvernementele organisatie, zowel wat de interne keuken als wat de persoonlijke consequenties betreft.

Het is deze combinatie: van uiterst luxueuze ambtenaar van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken, met talloze extreme privileges, en de bereidheid met zijn gezin dit allemaal op te geven en de overstap te wagen naar een niet-officiële organisatie wat mij in het boek getroffen heeft. Plots kun je je kinderen ’s avonds alleen maar eens af en toe wassen, met een dun straaltje bruin water uit de kraan….Daar is zonder meer moed voor nodig.

Om even duidelijkheid te scheppen in de condities van ambassade-personeel. De auteur krijgt 500 Euro per maand om huispersoneel te betalen, 240 Euro voor woon-werkverkeer (ook al WOONT hij in de ambassade!), een ‘representatievergoeding’ van 400 Euro voor hem en zijn partner (wat dat ook zijn moge), een ‘standplaatstoelage’ van zo’n 2.200 Euro per maand + 500 Euro voor de kinderen. Bovendien zijn huisvesting, gas, water, elektra volledig gratis en mag je 1 keer per jaar met je hele gezin gratis naar Nederland vliegen. Even goed beseffen: personeel van de ambassade in Kinshasa krijgt BOVENOP hun salaris zo’n kleine 4.000 Euro extra (p. 12) bij gratis wonen (met zwembad, huispersoneel, energiekosten, etc etc)…. En dat alles wordt betaald door de Nederlandse belastingbetaler. En wat doet de heer Koch voor dat geld: bijvoorbeeld in rapporten van het Ministerie het woord ‘circa’ vervangen door ‘ongeveer’ en het woord ‘middels’ door ‘door middel van’. (p. 20) Maar geleidelijk komt hij ook in aanraking met de echte problematiek in DR Congo. De vaststelling, b.v., dat naar schatting al zo’n 5 miljoen mensen gedood zijn in de oorlog in Oost-Congo, dat verkrachting van vrouwen in die oorlog op grote schaal gebeurt en de gemiddelde Congolese man het heel normaal vindt, dat een nieuwe weduwe volgens lokale tradities naakt en kaalgeschoren over straat moeten lopen. Of dat de bevolking is verVIERvoudigd sinds de onafhankelijkheid, dat NGO’s vaak meer schade aanrichten dan hulp bieden: doordat ze b.v. hogere salarissen kunnen bieden dan de Conglolese overheid halen ze de beste werkers bij die overheid weg. Hilarisch wordt het allemaal bij een bezoek aan een gevangenis in Kinshasa, waar ook een geit blijkt opgesloten, wegens vagabondage (p. 117).

Maar behalve dat gaat Koch ook in op ernstige structurele problemen in de ontwikkelingshulp. Zo vinden veel progressieve mensen in het Westen dat het zinvol is om de (vaak torenhoge) schulden van Derde Wereldlanden kwijt te schelden, aangezien ze die toch niet kunnen betalen. Alleen staan die voorstanders er niet bij stil dat die schuldkwijtscheldingen van het budget ontwikkelingshulp afgaan, en …. er dus geen geld meer over is om aan echte ontwikkelingshulp te doen. Koch heeft heel ernstige kritiek ook op het ontwikkelingsbeleid van Nederland. Daar blijkt b.v. dat het terugsturen van een uitgeprocedeerde asylant naar het land van afkomst bekostigd wordt uit het budget van …. ontwikkelingssamenwerking…. Perverser kun je het haast wel niet bedenken. Bovendien wordt de kwijtgescholden schuld niet aan Congo uitbetaald, maar het bedrag (in dit geval 300 miljoen Euro) gewoon overgeheveld van het potje Ontwikkelingssamenwerking naar het Ministerie van Financiën. Dat wil dus zeggen dat andere landen geen beroep meer kunnen doen op die 300 miljoen Euro. En dus landen die goed aan ontwikkeling doen worden gestraft door Congo dat een miserabel beleid voert. Nederland was ooit voortrekkersland in acties om 0,7 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van het BNP aan ontwikkelingshulp te besteden, maar is daar al behoorlijk onder gezakt.

Ik wil graag een lans breken voor dit boek: het is zeer actueel, uiterst vlot geschreven, met een groot enthousiasme voor het land, en een toewijding en betrokkenheid die je in deze sector (zeg maar Buitenlandse Zaken) niet gauw aantreft. Het staat ook vol van wijze inzichten die Afrika-kenners volmondig zullen beamen, zoals “Er bestaat heel weinig vertrouwen tussen mensen [in Congo], en daar is helaas geen vaccin voor.” (205) Of: “Terwijl ik van plan was Congo te veranderen, merk ik dat Congo mij aan het veranderen is.” (213) En: “er gaat bijna nooit een Afrikaan dood door infecties of virussen, maar wel door boze buurvrouwen of jaloerse schoonfamilies.” (229)

Maar ook op het gesjoemel met b.v. auto’s door het ambassadepersoneel heeft de auteur veel kritiek. En uiteindelijk leidt zijn baan ertoe dat hij er mee kapt en het chique, prestigieuze en onbekommerde leven ruilt voor een directeurschap van een internationale organisatie “Search for Common Ground”, die belangrijk werk doet in conflictvermijding en –bemiddeling.

De tweede helft van het boek gaat over die baan. Na die overgang: plots geen privé zwembad meer, geen villa, afgelopen met permanente voorziening van elektriciteit, geen zuiver lopend water uit de douche, een woning in een achtergebleven gebied in de stad, geen privileges meer, een salaris dat nog slechts de helft van dat van Buitenlandse Zaken is, en bovendien reusachtige problemen: binnen de week stuit hij erop dat 2 medewerkers van de organisatie de voorbije tijd zo’n 50.000 dollar achterover gedrukt hebben…. Moet je die door het gerecht laten aanhouden? (Wetend hoe het gerecht en de gevangenissen in Kinshasa werken?)

Met een gezin met 2 kinderen zo’n overstap te maken, is een moedige beslissing. Hoewel het de kinderen uiteindelijk niet zo heel veel zal deren. Wanneer ze enkele jaren later weer even in Nederland zijn, beschrijft de auteur een conversatie in de auto met zijn dochtertje, die zo gaat:

“Fijn hé, hier heb je tenminste niet van die gaten in de wegen.” Olivia zei: “Buh, ik vind er niks aan, in Bukavu dans je likker door alle hobbels als je achter in de auto zit. Geef mijn Bukavu maar!” (271)

Er is één aspect dat mijzelf bijzonder intrigeerde, en wat Koch heel kort vermeld als uiterst belangrijk, maar er niet echt op ingaat, en dat is de rol van cultuur in de ontwikkelingssamenwerking, “cultuur als primaire levensbehoefte” noemt hij het: “Eigenwaarde en trots vallen moeilijk te meten, en zijn relatief ondergeschoven kindjes in de ontwikkelingssamenwerking, maar hier zie ik dat cultuur daar een heel belangrijke rol in kan spelen.” (p. 230) Wij boren maar waterputten, bouwen ziekenhuizen, zorgen voor muskietennetten, voor middagmaal op school, enz. Maar wat doen we aan bewustmaking? Uiteindelijk zit armoede niet in je portemonnee, maar in je hoofd (zie het werk van Bannerjee en Duflo en anderen). En daaraan doen wij eigenlijk niets. Een heel interessant initiatief op dat gebied is het zogenaamd ‘forum theatre’ (Koch noemt het ‘participatief theater’) dat door Augusto Boal in Brazilië is ontwikkeld – zie vanaf p. 221. Dit soort strategieën om problemen via culturele bewustwording op te lossen, zie je in de ontwikkelingssamenwerking vrijwel nooit. Terwijl wanneer er iets verandert in het hoofd van de mensen, die verandering blijft. Maar als wij niet meer voor de pomp van de waterput (kunnen) zorgen, is die moeite voor niets geweest.

Een ander waardevol hoofdstuk vond ik “NIET GOED, GELD TERUG”, wat gaat over performance based financing. (Vanaf p. 249). De maandelijkse financiering wordt daarbij afhankelijk gemaakt van de resultaten die door de mensen ter plekke worden geboekt. B.v.: komen er meer meisjes naar school, dan verhoogt de subsidie. Zijn de docenten altijd op post, gaat de subsidie naar boven. Zijn er minder klachten van de bevolking over misdragingen van de politie, krijgt het politiekantoor meer financiële steun. Enzovoort. Het is een model wat waarschijnlijk ook zijn vruchten zal afwerpen voor onze eigen projecten.

Het boek van Koch is rijk aan details en anekdotes, de meeste voor ons herkenbaar. Veel ervan kan ik hier niet weergeven, b.v. de problematiek van de oorlogsverkrachtingen, van de bloeddiamanten, van de wapenhandel, etc. Maar minstens even belangrijk is zijn algemene blik op de problematiek van de ontwikkelingssamenwerking. Naar het einde van het boek tracht hij een soort balans te maken, die ik hier wil weergeven, omdat hij mij zo evenwichtig lijkt:

“Helaas is er dus én samenwerking én tegenwerking en die plussen en die minnen lijken elkaar in evenwicht te houden. Mijn conclusie is daarom dat het netto-effect van internationale samenwerking nul is.” (p. 248)

Op de bijeenkomst van het Netwerk Mali-Burkina Faso heb ik een samenvatting gepresenteerd van het Poor Economics van V. Banerjee en E. Duflo, een werk dat ronduit revolutionair mag worden genoemd in het denken over ontwikkelingshulp. Je vindt hierbij de powerpoint presentatie van die samenvatting, die ook nog naar enkele andere doorbraken verwijst, onder andere naar het werk Scarcity van S. Mullainathan en E. Shafir, over de psychologie van de schaarste, alsook een verwijzing naar The Idealist, de biografie van Jeffrey Sachs door Nina Munk.

poor-economics

Tijdens de bijeenkomst van het netwerk Mali-Burkina Faso in Herent op 29.03.2014, georganiseerd door Anne Herman, werd door haar een overzicht gepresenteerd van de belangrijkste gegevens die ze had verzameld over het onderwijs in Mali. Haar verslag lijkt mij voor ieder die met onderwijs ter plekke te maken heeft, van groot belang. Vandaar dat we het hier ook posten, met dank aan Anne.

 

 

NOTA – MALI- SCHOOLSYSTEEM  & ONDERWIJS Bijeenkomst netwerk MALI-BURKINA FASO – 29/03/2014 – HERENT Anne Herman

 

 

Mali Basisindicatoren [1]

 

HDI ranking	Rang 182 op 187 landen	2012
bevolking (2007-2014)	12, 34 mln in 2007, 14 ,5 mln in 2009 , 16 mln in 2014. Prognose : 23 mln in 2030	2014
+ toename vd groei	Aangroei: 700.000/jaar – 6,6 K /vrouw Van 2,8{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} tot 3,1{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} (minder kindersterfte)	2013
armoede – grens 420 cfa/dag	54{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} < 1 €/dag  en 77{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} < 2€ /dag
bevolking onder 15 jaar	48{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}	2008
jongeren <18 j	7919200	2012
Schoolplichtig (6 -15 j)	3181749  (2279587 primaire & 902162 second cycle)	2008
netto scholingsgraad	61{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} (68 vr jongens en 53 vr meisjes)	2008
Lager Onderwijs	71 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} jongens en 62 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} meisjes	2012
geen scholing  LO	891225 (60{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} meisjes en 40{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} jongens)	2008
aantal LL/leerkracht	1 voor 51 Kinderen (maar soms 100 K)
aantal leerkrachten nodig	27.000 extra leerkrachten nodig in verhouding tot aantal kinderen
alfabetiseringsgraad (15-24 j )	mannen 56{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} en Vrouwen 38 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} (unicef) 29 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} vlg Oxfam, laagste in wereld!!	2012
media gebruik	mobiele telefoon : 89{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} internet 2{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}	2012
meisjes = gehuwd	14{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} jonger dan 15 jaar- 55{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} voor 18 jaar	2012
BNP/inwoner	365 € in 2007 -> 478 € in 2012	2012
minimum loon	23000 CFA

 

Historiek

Bij de onafhankelijkheid in 1960 telde Mali 5 miljoen inwoners, en waren er nauwelijks 8{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} naar school geweest. De eerste regering heeft sterk ingezet op Lager onderwijs, zodat het percentage in 1970 gestegen was naar 30{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} voor jongens en 20{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} voor meisjesIn de jaren 80 onder het militair regime van Moussa Traoré stagneerde het onderwijs, en de budgettaire maatregelen die opgelegd werden door het IMF leidden tot een regelrechte terugval : lager onderwijsbudget,  10{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} minder leerkrachten, en afname van de scholingsgraad naar 22{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}.

Tussen 1980 – 1990 stijgt de bevolking van 6, 7 miljoen –> 7, 9 mln. .  [2].. De staat kan niet volgen en laat meer ruimte voor privé initiatief  van organisaties, burgers en gemeenschappen (civil society) . Er ontstaan naast de publieke scholen ook privéscholen (Wet 1994), op verschillende onderwijsniveaus .

De publieke scholen worden volledig gefinancierd door de staat en krijgen leerkrachten toegewezen:  vastbenoemde en , de laatste jaren , steeds meer contractuelen. Ze krijgen een aantal schoolboeken  per X aantal leerlingen. Het onderwijs is gratis, in theorie.

De wet over het privé-onderwijs onderscheidt 4 types bij de privescholen. Ze kunnen opgericht zijn door een promotor, een vzw of een gemeenschap.

– Ecoles Privées laïques (officiële programma)

– Ecoles privées chrétiennes /catholiques (officieel programma en lessen religie)

– Medersas  (officieel programma + islam , soms frans-arabisch curriculum)

– écoles communautaires : in dorpen, of scholen die opgericht worden door NGO’s.

Het privé -onderwijs heeft zich heel snel ontwikkeld, vooral in de steden.  In Mali zijn 40{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van de scholen opgericht door burgerinitiatief , en in de hogere cyclus (Lycee) zijn er meer privéscholen dan staatscholen. De scholen moeten zelf voor inkomsten zorgen, via schoolgeld dat betaald wordt door de ouders, door het dorp, of via hun donoren. Ze betalen en beheren zelf de aanwervingen van leerkrachten.

De oprichting van privéscholen heeft ervoor gezorgd dat het aantal kinderen dat toegang heeft tot onderwijs flink is gestegen in de voorbije 20 jaar.

Koranscholen worden niet beschouwd als geldig onderwijs, ze worden dus niet erkend.

Répartition des effectifs de l’enseignement fondamental au Mali [3]

	2001/2002	2003/2004
Écoles publiques	61,3 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}	58,8 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}
Écoles communautaires	18,3 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}	19,1 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}
Médersas	10,5 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}	12,7 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}
Écoles privées	9,9 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}	9,4 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}

 

Onderwijsbeleid –  PRODEC & PISE

1999-2010 : PRODEC : Programme décennal de développement de l’Education

Het tienjarenplan heeft als doel de scholingraad op te trekken tot 95{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} . Naast een hervorming van het onderwijs, wordt het programma uitgewerkt in drie opeenvolgende investeringsplannen . PISE 1 & 2 mikken vooral op uitbreiding van het LO. In PISE 3 wordt geinvesteerd in de uitbouw van het Secundair onderwijs en in capaciteitsopbouw binnen de sector onderwijs.

Het budget voor onderwijs stijgt tot 30{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van het staatsbudget. De helft van het onderwijsbudget wordt bijgedragen door internationale donoren (Frankrijk, BE, NL, Canada). De resultaten van PISE1 EN 2 zijn vooral kwantitatief. Er worden veel scholen gebouwd, boeken uitgedeeld, bibliotheekjes geinstalleerd, enz..

In dezelfde periode wordt ook een politieke decentralisering doorgevoerd, waarbij meer bevoegdheden doorgeschoven worden naar de regio’s. In sommige regio’s is er zeer weinig capaciteit om de hervorming door te voeren.

Het land heeft veel inspanningen geleverd voor het onderwijs. De bruto scholingsgraad in het LO is gestegen tot 55{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} voor meisjes en 78 voor jongens .

De kwaliteit van het onderwijs zakt!!! Dat blijkt uit een nationaal Forum voor het Onderwijs in 2008 waar een soort nationale evaluatie wordt gehouden. In het PISE 3 wordt de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs als doelstelling opgenomen.

dwz betere vorming van leerkrachten , formations continues, enz..

PISE 1 – 2001-2005	PISE 2 – 2006-2008	PISE 3 – 2009-2011
aantal leerlingen X3	LO scholingsgraad 78 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}
2600 klaslokalen per jaar	2600 klaslokalen per jaar schoolbibliotheekjes	verbetering kwaliteit basisonderwijs
4 onderwijzerscholen	1 normaalschool	beroeps- en technisch onderwijs
5 publieke lycea	3 lycea	universiteiten en hogescholen in andere regio’s
50 CAP , in centrumsteden	+ 20 CAP	==> 70 CAP in 2012
3 academies d’enseignement in 3 andere regio’s	doel : 2 per regio	==> 15 Acad  in 2012

 

BUDGET onderwijs 2008 incl donorfinanciering	316 mln €	21{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van totaal budget 30 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van werkingsbudget 5{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van BNP
Budget voor LO incl. int . donoren	127 mln €	40{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} vh onderwijs budget
Financiering onderwijs	200 mln  €	nationale inkomsten
	13 mln €	lokale taksen
	103 mln €	externe financiering

 

Problemen in het onderwijs

1. Er zijn te weinig (professioneel opgeleide) leerkrachten (1/60 LL, soms 1/100)
2. Te weinig scholen, te weinig klaslokalen, te weinig boeken, etc…
3. Het ministerie van Onderwijs betaalt niet op tijd , dus leerkrachten gaan staken
4. Decentralisering van de diensten , maar de financiering ervan is niet gevolgd
5. De staat wentelt de oprichting van scholen en de financiering af op de lokale gemeenschappen en besturen
6. In de Lycees privés (de meerderheid) komen de betalingen soms een half jaar te laat voor “les éléves de l’état” (werkgelden)
7. Niveau  is zeer laag , onderwijsmethodes zijn pedagogisch niet aangepast .
8. Onderwijs is in het frans (nauwelijks 25{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van de ouders zijn zelf gealfabetiseerd)
9. Zeer grote uitval van leerlingen (armoede, kunnen niet volgen, andere taken , scholen veraf gelegen, enz).
10. Blijvende achterstand van meisjes , vooral in second cycle
11. Problemen om leerkrachten te vinden + te houden in afgelegen en rurale gebieden
12. West-Afrika : Mali is voorlaatste qua resultaten van de leerlingen in Frans en Rekenen  Niger is laatst.

Leerkrachten

Er zijn – volgens Oxfam rapport, ongeveer 90.000 leerkrachten , waarvan er 45.000 geen eigenlijke leraar/onderwijzersopleiding hebben gevolgd. Er zijn wel relatief veel vrouwelijke leerkrachten.

Heel dikwijls gaat het om pas afgestudeerden (meestal lycee, in het beste geval unief) , die gemiddeld  1 à 3 maand bijkomende vorming krijgen  en voor de klas gezet worden.

Er zijn minstens 27.000 leerkrachten te kort.

Er zijn nu 17 onderwijzersscholen (IFEM[4]), waar zowel leerkrachten gevormd worden voor het LO (generalisten) als gespecialiseerde vakleerkrachten voor de second cycle.

Er is voor het hoger middelbaar een Ecole Normale Supérieure (2 na Bac of 4 jaar).

De onderwijzersscholen leveren jaarlijks 1500 leerkrachten af (4 jaar studie na DEF) , er zouden er minstens 2500 per jaar moeten bijkomen. Sinds 1990 neemt men contractuelen aan, naast de vastbenoemden (52{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}) die een ambtenarenstatuut hebben.

De nieuwe leerkrachten blijven slechts  korte tijd in het onderwijs (4 à 5 jaar). Vroeger konden ze een post aanvragen , nu worden ze door het ministerie gestuurd naar meer afgelegen streken .

In de prive scholen is het vinden en bijkomend opleiden van leerkrachten een groot probleem: ze geraken ze voortdurend kwijt aan staatscholen (contracten vd staat) of aan beter gelegen scholen (grotere steden).  Zo is men verplicht om de leerkrachten “Formations continues” te laten volgen, die georganiseerd worden door de Academies de l’Enseignement  , tegen fikse betaling , uiteraard.

Het gemiddeld salaris is 125 € (82.000 CFA) voor de vastbenoemden , maar vaak ligt het veel lager (60.000 CFA).  Stagiairs krijgen 35.000 CFA.  20 à 30 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van de leerkrachten doet er nog een jobke bij.

 

Schoolsysteem – 2000- 2010

Enseignement fondamental: Het basisonderwijs telt 9 jaren en is opgedeeld in een Premier cycle (6 jaar Lager onderwijs of Primaire) en een Second cycle (3 jaar) . Er is schoolplicht tot 14 jaar.

Tussen 2000 tot 2010 is de toegang is gestegen van 54{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} naar 78{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}  in de Premier cycle, en van 24 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} naar 48{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} in de Second cycle.

De eindexamens worden georganiseerd door de staat. Wie de DEF (diplome d’études fondamentales) mag een aanvraag indienen voor een Lyceum (3 voorkeuren) .De staat verwijst de leerlingen naar een bepaalde school . Het aantal plaatsen in de Lycea is beperkt. Alhoewel meisjes vaak betere schoolresultaten behalen, worden ze niet doorverwezen en krijgen ze zelfs geen kans om verder te studeren. [5] 

In 2013 waren er 194 249 leerlingen die meededen aan de DEF examens, en slechts 65.317 werden toegelaten, wat neerkomt op 33,63{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} tov 36,34{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} in 2012. Dat is weer een daling in vergelijking met 2012.

Voor Hogere studies zijn er een aantal hogescholen en instituten in Bamako en Segou. Er is ook de universiteit van Bamako (° 1996) . Universiteit van Bamako telt nu 80000 studenten. Spreiding van faculteiten naar Segou.

< 6 J	Préscolaire jardin d’enfants		2 à 3{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} weinig ontwikkeld , unicef programma weinig creatieve aanpak – geen materiaal
6 à 7 tot 11-12 J	Primaire Premier cycle 6 leerjaren	=> Certificat tot 2010 , nu testen in  6° jaar	Instroom 78{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} , maar velen vallen eruit of stoopen met naar school gaan Slechts 55{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} beëindigt de Lagere school en behaalt het certificaat.
12-15 J	Second cyle 3 leerjaren	=> DEF diploma	Instroom 46{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} , slechts 35 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} behalen hun DEF (2010)
16-18 J	Lycee 3 leerjaren	Diplome du Lycée	Algemeen secundair onderwijs 15{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} instroom en 10{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} uitstroom
		=> BAC	geeft toegang tot hogere studies aan universiteit
16-18	Technische school	=> BAC technique	bereikt ongeveer 14{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van de LL in het secundair onderwijs (4 lycees techniques in het hele land )
	Hogescholen & Universiteit		Ongeveer 514 studenten per 100000 inwoners .

 

Op de dag dat President Barack OBAMA een bezoek bracht aan Flanders Field American Cemetry in Waregem , stelde Collectief KANAGA hun project voor:

De “vergeten” Afrikaanse soldaten in Flanders Field voor. Je kan dit bekijken op de website www.kanaga.be .

En in z’n boek “Amkoullel, In het voetspoor van de vertellers” vertelt Amadou Hampaté Bâ hoe Malinezen zelf keken naar die vreemde oorlog tussen “toubabs”!

Gisteren was de temperatuur al wat gezakt: tot 32 graden. En vannacht koelde het plots sterk af, zodat we allebei wakker werden in het tentje van de kou. Misschien was het slechts zo’n 15 graden. (Vannacht moeten we warmere dekens meenemen.) Het was allemaal een voorbode, want vanochtend steekt een flinke wind op: de harmattan! (Een sterke wind die uit de Sahara in het noorden waait en naast behoorlijk koude lucht ook heel veel stof en zand uit de woestijn meeblaast.)

Naar de stad om geld te wisselen, ook om het salaris van de leerkrachten te betalen, zodat we dat voor deze maand niet met Western Union moeten opsturen. Mimi haalt de zwarte doeken af bij N’Domo,

ik ga langs bij Ali, die tot 2 u van ochtend gewerkt heeft aan een cadeau voor Hubert (verrassing!).

Colette informeert naar de bussen naar Bamako voor morgen. Kennelijk is er een nieuwe maatschappij, Africa Tours, die geacclimatiseerde bussen heeft. Die airconditioning interesseert ons niet zozeer, maar het betekent wel dat het nieuwere bussen zijn, dus aanzienlijk minder kans dat ze onderweg panne hebben. Onderweg waren er minstens 3 bussen die aan de kant stonden….

Straks onze gammele fietsen terug naar Monique brengen en met haar afrekenen voor de stoffen die Ibrahim voor ons uit de Dogon heeft meegebracht.