Het onderwijs in Mali

Tijdens de bijeenkomst van het netwerk Mali-Burkina Faso in Herent op 29.03.2014, georganiseerd door Anne Herman, werd door haar een overzicht gepresenteerd van de belangrijkste gegevens die ze had verzameld over het onderwijs in Mali. Haar verslag lijkt mij voor ieder die met onderwijs ter plekke te maken heeft, van groot belang. Vandaar dat we het hier ook posten, met dank aan Anne.

 

 

NOTA – MALI- SCHOOLSYSTEEM  & ONDERWIJS Bijeenkomst netwerk MALI-BURKINA FASO – 29/03/2014 – HERENT Anne Herman

 

 

Mali Basisindicatoren [1]

 

HDI ranking	Rang 182 op 187 landen	2012
bevolking (2007-2014)	12, 34 mln in 2007, 14 ,5 mln in 2009 , 16 mln in 2014. Prognose : 23 mln in 2030	2014
+ toename vd groei	Aangroei: 700.000/jaar – 6,6 K /vrouw Van 2,8{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} tot 3,1{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} (minder kindersterfte)	2013
armoede – grens 420 cfa/dag	54{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} < 1 €/dag  en 77{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} < 2€ /dag
bevolking onder 15 jaar	48{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}	2008
jongeren <18 j	7919200	2012
Schoolplichtig (6 -15 j)	3181749  (2279587 primaire & 902162 second cycle)	2008
netto scholingsgraad	61{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} (68 vr jongens en 53 vr meisjes)	2008
Lager Onderwijs	71 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} jongens en 62 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} meisjes	2012
geen scholing  LO	891225 (60{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} meisjes en 40{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} jongens)	2008
aantal LL/leerkracht	1 voor 51 Kinderen (maar soms 100 K)
aantal leerkrachten nodig	27.000 extra leerkrachten nodig in verhouding tot aantal kinderen
alfabetiseringsgraad (15-24 j )	mannen 56{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} en Vrouwen 38 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} (unicef) 29 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} vlg Oxfam, laagste in wereld!!	2012
media gebruik	mobiele telefoon : 89{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} internet 2{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}	2012
meisjes = gehuwd	14{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} jonger dan 15 jaar- 55{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} voor 18 jaar	2012
BNP/inwoner	365 € in 2007 -> 478 € in 2012	2012
minimum loon	23000 CFA

 

Historiek

Bij de onafhankelijkheid in 1960 telde Mali 5 miljoen inwoners, en waren er nauwelijks 8{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} naar school geweest. De eerste regering heeft sterk ingezet op Lager onderwijs, zodat het percentage in 1970 gestegen was naar 30{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} voor jongens en 20{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} voor meisjesIn de jaren 80 onder het militair regime van Moussa Traoré stagneerde het onderwijs, en de budgettaire maatregelen die opgelegd werden door het IMF leidden tot een regelrechte terugval : lager onderwijsbudget,  10{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} minder leerkrachten, en afname van de scholingsgraad naar 22{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}.

Tussen 1980 – 1990 stijgt de bevolking van 6, 7 miljoen –> 7, 9 mln. .  [2].. De staat kan niet volgen en laat meer ruimte voor privé initiatief  van organisaties, burgers en gemeenschappen (civil society) . Er ontstaan naast de publieke scholen ook privéscholen (Wet 1994), op verschillende onderwijsniveaus .

De publieke scholen worden volledig gefinancierd door de staat en krijgen leerkrachten toegewezen:  vastbenoemde en , de laatste jaren , steeds meer contractuelen. Ze krijgen een aantal schoolboeken  per X aantal leerlingen. Het onderwijs is gratis, in theorie.

De wet over het privé-onderwijs onderscheidt 4 types bij de privescholen. Ze kunnen opgericht zijn door een promotor, een vzw of een gemeenschap.

– Ecoles Privées laïques (officiële programma)

– Ecoles privées chrétiennes /catholiques (officieel programma en lessen religie)

– Medersas  (officieel programma + islam , soms frans-arabisch curriculum)

– écoles communautaires : in dorpen, of scholen die opgericht worden door NGO’s.

Het privé -onderwijs heeft zich heel snel ontwikkeld, vooral in de steden.  In Mali zijn 40{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van de scholen opgericht door burgerinitiatief , en in de hogere cyclus (Lycee) zijn er meer privéscholen dan staatscholen. De scholen moeten zelf voor inkomsten zorgen, via schoolgeld dat betaald wordt door de ouders, door het dorp, of via hun donoren. Ze betalen en beheren zelf de aanwervingen van leerkrachten.

De oprichting van privéscholen heeft ervoor gezorgd dat het aantal kinderen dat toegang heeft tot onderwijs flink is gestegen in de voorbije 20 jaar.

Koranscholen worden niet beschouwd als geldig onderwijs, ze worden dus niet erkend.

Répartition des effectifs de l’enseignement fondamental au Mali [3]

	2001/2002	2003/2004
Écoles publiques	61,3 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}	58,8 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}
Écoles communautaires	18,3 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}	19,1 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}
Médersas	10,5 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}	12,7 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}
Écoles privées	9,9 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}	9,4 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}

 

Onderwijsbeleid –  PRODEC & PISE

1999-2010 : PRODEC : Programme décennal de développement de l’Education

Het tienjarenplan heeft als doel de scholingraad op te trekken tot 95{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} . Naast een hervorming van het onderwijs, wordt het programma uitgewerkt in drie opeenvolgende investeringsplannen . PISE 1 & 2 mikken vooral op uitbreiding van het LO. In PISE 3 wordt geinvesteerd in de uitbouw van het Secundair onderwijs en in capaciteitsopbouw binnen de sector onderwijs.

Het budget voor onderwijs stijgt tot 30{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van het staatsbudget. De helft van het onderwijsbudget wordt bijgedragen door internationale donoren (Frankrijk, BE, NL, Canada). De resultaten van PISE1 EN 2 zijn vooral kwantitatief. Er worden veel scholen gebouwd, boeken uitgedeeld, bibliotheekjes geinstalleerd, enz..

In dezelfde periode wordt ook een politieke decentralisering doorgevoerd, waarbij meer bevoegdheden doorgeschoven worden naar de regio’s. In sommige regio’s is er zeer weinig capaciteit om de hervorming door te voeren.

Het land heeft veel inspanningen geleverd voor het onderwijs. De bruto scholingsgraad in het LO is gestegen tot 55{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} voor meisjes en 78 voor jongens .

De kwaliteit van het onderwijs zakt!!! Dat blijkt uit een nationaal Forum voor het Onderwijs in 2008 waar een soort nationale evaluatie wordt gehouden. In het PISE 3 wordt de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs als doelstelling opgenomen.

dwz betere vorming van leerkrachten , formations continues, enz..

PISE 1 – 2001-2005	PISE 2 – 2006-2008	PISE 3 – 2009-2011
aantal leerlingen X3	LO scholingsgraad 78 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}
2600 klaslokalen per jaar	2600 klaslokalen per jaar schoolbibliotheekjes	verbetering kwaliteit basisonderwijs
4 onderwijzerscholen	1 normaalschool	beroeps- en technisch onderwijs
5 publieke lycea	3 lycea	universiteiten en hogescholen in andere regio’s
50 CAP , in centrumsteden	+ 20 CAP	==> 70 CAP in 2012
3 academies d’enseignement in 3 andere regio’s	doel : 2 per regio	==> 15 Acad  in 2012

 

BUDGET onderwijs 2008 incl donorfinanciering	316 mln €	21{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van totaal budget 30 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van werkingsbudget 5{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van BNP
Budget voor LO incl. int . donoren	127 mln €	40{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} vh onderwijs budget
Financiering onderwijs	200 mln  €	nationale inkomsten
	13 mln €	lokale taksen
	103 mln €	externe financiering

 

Problemen in het onderwijs

1. Er zijn te weinig (professioneel opgeleide) leerkrachten (1/60 LL, soms 1/100)
2. Te weinig scholen, te weinig klaslokalen, te weinig boeken, etc…
3. Het ministerie van Onderwijs betaalt niet op tijd , dus leerkrachten gaan staken
4. Decentralisering van de diensten , maar de financiering ervan is niet gevolgd
5. De staat wentelt de oprichting van scholen en de financiering af op de lokale gemeenschappen en besturen
6. In de Lycees privés (de meerderheid) komen de betalingen soms een half jaar te laat voor “les éléves de l’état” (werkgelden)
7. Niveau  is zeer laag , onderwijsmethodes zijn pedagogisch niet aangepast .
8. Onderwijs is in het frans (nauwelijks 25{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van de ouders zijn zelf gealfabetiseerd)
9. Zeer grote uitval van leerlingen (armoede, kunnen niet volgen, andere taken , scholen veraf gelegen, enz).
10. Blijvende achterstand van meisjes , vooral in second cycle
11. Problemen om leerkrachten te vinden + te houden in afgelegen en rurale gebieden
12. West-Afrika : Mali is voorlaatste qua resultaten van de leerlingen in Frans en Rekenen  Niger is laatst.

Leerkrachten

Er zijn – volgens Oxfam rapport, ongeveer 90.000 leerkrachten , waarvan er 45.000 geen eigenlijke leraar/onderwijzersopleiding hebben gevolgd. Er zijn wel relatief veel vrouwelijke leerkrachten.

Heel dikwijls gaat het om pas afgestudeerden (meestal lycee, in het beste geval unief) , die gemiddeld  1 à 3 maand bijkomende vorming krijgen  en voor de klas gezet worden.

Er zijn minstens 27.000 leerkrachten te kort.

Er zijn nu 17 onderwijzersscholen (IFEM[4]), waar zowel leerkrachten gevormd worden voor het LO (generalisten) als gespecialiseerde vakleerkrachten voor de second cycle.

Er is voor het hoger middelbaar een Ecole Normale Supérieure (2 na Bac of 4 jaar).

De onderwijzersscholen leveren jaarlijks 1500 leerkrachten af (4 jaar studie na DEF) , er zouden er minstens 2500 per jaar moeten bijkomen. Sinds 1990 neemt men contractuelen aan, naast de vastbenoemden (52{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}) die een ambtenarenstatuut hebben.

De nieuwe leerkrachten blijven slechts  korte tijd in het onderwijs (4 à 5 jaar). Vroeger konden ze een post aanvragen , nu worden ze door het ministerie gestuurd naar meer afgelegen streken .

In de prive scholen is het vinden en bijkomend opleiden van leerkrachten een groot probleem: ze geraken ze voortdurend kwijt aan staatscholen (contracten vd staat) of aan beter gelegen scholen (grotere steden).  Zo is men verplicht om de leerkrachten “Formations continues” te laten volgen, die georganiseerd worden door de Academies de l’Enseignement  , tegen fikse betaling , uiteraard.

Het gemiddeld salaris is 125 € (82.000 CFA) voor de vastbenoemden , maar vaak ligt het veel lager (60.000 CFA).  Stagiairs krijgen 35.000 CFA.  20 à 30 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van de leerkrachten doet er nog een jobke bij.

 

Schoolsysteem – 2000- 2010

Enseignement fondamental: Het basisonderwijs telt 9 jaren en is opgedeeld in een Premier cycle (6 jaar Lager onderwijs of Primaire) en een Second cycle (3 jaar) . Er is schoolplicht tot 14 jaar.

Tussen 2000 tot 2010 is de toegang is gestegen van 54{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} naar 78{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142}  in de Premier cycle, en van 24 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} naar 48{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} in de Second cycle.

De eindexamens worden georganiseerd door de staat. Wie de DEF (diplome d’études fondamentales) mag een aanvraag indienen voor een Lyceum (3 voorkeuren) .De staat verwijst de leerlingen naar een bepaalde school . Het aantal plaatsen in de Lycea is beperkt. Alhoewel meisjes vaak betere schoolresultaten behalen, worden ze niet doorverwezen en krijgen ze zelfs geen kans om verder te studeren. [5] 

In 2013 waren er 194 249 leerlingen die meededen aan de DEF examens, en slechts 65.317 werden toegelaten, wat neerkomt op 33,63{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} tov 36,34{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} in 2012. Dat is weer een daling in vergelijking met 2012.

Voor Hogere studies zijn er een aantal hogescholen en instituten in Bamako en Segou. Er is ook de universiteit van Bamako (° 1996) . Universiteit van Bamako telt nu 80000 studenten. Spreiding van faculteiten naar Segou.

< 6 J	Préscolaire jardin d’enfants		2 à 3{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} weinig ontwikkeld , unicef programma weinig creatieve aanpak – geen materiaal
6 à 7 tot 11-12 J	Primaire Premier cycle 6 leerjaren	=> Certificat tot 2010 , nu testen in  6° jaar	Instroom 78{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} , maar velen vallen eruit of stoopen met naar school gaan Slechts 55{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} beëindigt de Lagere school en behaalt het certificaat.
12-15 J	Second cyle 3 leerjaren	=> DEF diploma	Instroom 46{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} , slechts 35 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} behalen hun DEF (2010)
16-18 J	Lycee 3 leerjaren	Diplome du Lycée	Algemeen secundair onderwijs 15{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} instroom en 10{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} uitstroom
		=> BAC	geeft toegang tot hogere studies aan universiteit
16-18	Technische school	=> BAC technique	bereikt ongeveer 14{e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} van de LL in het secundair onderwijs (4 lycees techniques in het hele land )
	Hogescholen & Universiteit		Ongeveer 514 studenten per 100000 inwoners .