De Koran enkel in het Arabisch? Geenszins!The Qur’an only in Arabic? No way!

De Koran enkel in het Arabisch? Geenszins!The Qur’an only in Arabic? No way!

Ik lees de Koran. Nu ik voor de tweede keer in mijn leven in een islamitisch land woon, vind ik dat ik dat aan mezelf verplicht ben. Ik ben daarbij nog slechts in de helft: ben pas bij soera (‘hoofdstuk’) 24 van de 114 (waarbij de hoofdstukken wel steeds korter worden naarmate je naar het einde gaat) en lees hem natuurlijk in vertaling, omdat ik het Arabisch niet machtig ben. Ik gebruik daarbij de vertaling van Ali (2009), maar steeds wanneer ik moeilijkheden heb of iets niet meteen begrijp, of in het algemeen mezelf vragen stel bij de tekst, raadpleeg ik ook de andere 3 vertalingen die ik heb: Abdel Haleem (2005), Arkoun (1970) en Henning (1960), dus ook in drie verschillende vertalingen. Er is ook een Nederlandse vertaling, maar die heb ik hier (in Mali) niet ter beschikking. Er is ook een Nederlandse vertaling online beschikbaar; zie: http://www.koranonline.nl/koran/ (de toegang tot de site wordt echter ernstig bemoeilijkt doordat ook eerst het Arabische schrift moet worden gedownload).

Bij het controleren van tekstpassages valt al meteen iets bijzonders op: dat de inhoudelijke verschillen tussen de vertalingen weinig verschillen. Ja, ze verschillen wel, vooral in idioom, gewoon omdat het drie verschillende talen zijn, maar de bewering (in de hele islamitische wereld ‘bon ton’) dat de tekst van de Koran on-vertaalbaar zou zijn, en dus alleen in het Arabisch kan worden gelezen of geleerd, wordt door mijn ervaring met de teksten radicaal tegengesproken: ik ben op nog geen enkel (inhoudelijk) verschil tussen de drie vertalingen gestoten. Dat een vertaling altijd een ‘interpretatie’ zou zijn, en dus niet authentiek en ook niet betrouwbaar zou zijn, is slechts in een triviale betekenis van het woord ‘interpretatie’ het geval: dat alle vertalingen op essentiële punten van de Arabische tekst zouden afwijken, kan ik in geen geval op grond van mijn lectuur van deze vier (in plaats, taal en tijd uiteenliggende) vertalingen beamen, eerder het tegendeel: alle drie vertalingen zeggen steeds hetzelfde – zij het met andere woorden. Logisch. Het wordt tijd om deze moslim-ideologie te ontmaskeren als wat ze is: een ideologie, meer niet. In geen geval een vaststaand feit! Wie dit wil volhouden, moet dit aan de hand van concrete vertalingen maar eens aantonen!

Op één punt mag de Arabische tekst de lezers van vertalingen wel ontsnappen: volgens kenners zou de tekst van de Koran in het Arabisch ongemeen poëtisch zijn. Dat geloof ik. Maar hoeveel sprekers van het hedendaagse Arabisch zijn dit ‘klassieke’ Arabisch machtig? Ik schat minder dan 5 {e9940e0c02f8d96d21e6f25569fda7b5198e19dfa9031a0585a9ae16fa7c9142} . Trouwens, het argument dat de Koran alleen in het Arabisch kan worden begrepen, kan alleen geldig zijn wanneer men ermee bedoelt: het Arabisch dat ten tijde van Mohammed in de 7de eeuw in de steden Medina en Mekka werd gesproken. Dat is 1.400 jaar geleden. Het Nederlands van 1.400 jaar geleden is ook niet wat wij tegenwoordig spreken….

Maar de inhoud staat daar grotendeels los van en kan worden begrepen. Is het dan niet handig om toch Arabisch te kennen als je de Koran wil lezen? Opnieuw: nee. Twee voorbeelden.

(De lezer die dit soort argumentatie te technisch of te gedetailleerd vindt, kan de voorbeelden overslaan. Maar anderzijds maken deze voorbeelden heel duidelijk wat ik betoog: dat kennis van het Arabisch voor het begrijpen van de Koran totaal overbodig is.

Voorbeeld 1

De Koran bestaat uit hoofdstukken, die soera’s worden genoemd. Soera’s 9, 12, 14 en 15 beginnen alle met de letters A.L.R. Soera 13 begint met de letters A.L.M.R. Wat betekenen deze letters? Niemand weet het. Je kunt hele boekenrekken vullen met geschriften die pogen een verklaring voor deze letters te bieden, maar niemand is er tot op heden in geslaagd een aanvaardbare verklaring te leveren. Heb ik nu Arabisch nodig om dat te weten? Natuurlijk niet, en elke kennis van die taal, hoe nuttig en verrijkend ook in andere opzichten, helpt mij hierbij niet verder.

Dit is overigens niet zo uitzonderlijk, dat in oude teksten cryptische zaken voorkomen, en is zeker niet uniek voor de Koran. Neem bijvoorbeeld de passage over de ‘Veltro’ in Dante’s Inferno, het eerste boek van zijn Divina Commedia. In de eerste zang wordt gesproken over een hond, (‘l veltro) die het wilde beest zal doden dat Dante zijn weg versperd. Talloze speculaties zijn ondernomen om te verklaren wie Dante eigenlijk bedoeld mag hebben met deze ‘verlossersfiguur’. Tot op heden is men er niet in geslaagd een consensus over een verklaring te vinden. Moet ik nu 14de-eeuws Florentijns Italiaans kennen om te begrijpen dat het, net zoals bij de letters aan het begin van de genoemde soera’s in de Koran, eerder om mystieke symbolen dan om werkelijke verwijzingen gaat? Natuurlijk niet. Net zomin als ik Arabisch moet kennen om te weten dat die letters niet eenduidig te begrijpen zijn. Een goede kritische uitgave van de Koran maakt dan in een voetnoot duidelijk.

 

Voorbeeld 2

Maar er zijn andere gevallen. Neem nu het verbod op het drinken van alcohol, bijvoorbeeld in soera 5, vers 90, waar het heet:

90. O ye who believe! Intoxicants and gambling, sacrificing to stones, and (divination by) arrows, are an abomination, – of Satan’s handiwork: eschew such (abomination), that ye may prosper. (Ali, p. 130)

Het gaat hier duidelijk om dingen die voor de vrome moslim afgeraden worden. Let wel: het gaat om een advies, niet om een verbod! Als Allah het al seen verbod had bedoeld, had hij dat wel zo laten opschrijven (tenminste, dat is het beeld dat moslims van de Koran hebben: het zijn mededelingen van Allah aan Mohammed, die ze aan zijn volgelingen heeft doorgegeven.) Bijvoorbeeld in soera 6, vers 151 het het uitdrukkelijk:

151. Say: “Come, I will rehearse what Allah hath (really) prohibited you from”: join not anything with Him: Be good to your parents; kill not your children on a plea of want (…) (Ali, p. 156)

 Het woord ‘intoxicants’ is echter heel algemeen: valt daar ook koffie en thee onder? Het kauwen van qat? Marihuana? Roken van tabak? Hier moet je inderdaad gaan kijken wat er in het Arabisch staat. Dat blijkt ook nodig, want Arkoun vertaalt niet met ‘verdovende middelen’, maar met “le vin” (p. 114, bij hem is dit vers 92) en Henning met “der Wein” (p. 127). Hier zou een strijdpunt kunnen ontstaan: verbiedt de Koran alleen het drinken van alcohol of het gebruik van alle bedwelmende middelen? Het lijkt erop dat om die vraag te beantwoorden men inderdaad Arabisch moet kennen, maar dat is ook in dit voorbeeld nog maar de vraag. Natuurlijk moet je hier weten welk woord er in de Arabische tekst staat waar de Engelse vertaler ‘intoxicants’ heeft gekozen. Maar dat zou ik in een kritische editie te weten kunnen komen.

Of: Ali (2009) is een tweetalige uitgave, met zowel de Arabische tekst als de Engelse vertaling: ik kan een Arabisch sprekend iemand vragen welk woord in vers 90 hier bedoeld is. Dan hoor ik dat dit het woord “khamr” is. Haha! Er gaat ons al meteen een licht op, want ook al ken je geen Arabisch, veel mensen weten dat ‘khamr’ ‘rood’ betekent. Immers, het Alhambra in Granada is het ‘rode’ gebouw’ Al-Khamra! Maar goed, dat zet ons meteen op een spoor: want rood is natuurlijk de kleur van wijn – vandaar die Franse en Duitse vertalingen met ‘le vin’ en ‘der Wein’.

Dus is de vraag eigenlijk opgelost. Alleen, zoals gebruikelijk in zogenaamd ‘heilige’ teksten, is de opsteller ervan tamelijk vaag en onduidelijk. Dus hier ontstaat een reusachtig interpretatie-probleem. Slechts enkele aspecten ervan noem ik hier, zonder aanspraak te willen maken, noch op volledigheid, noch op enige expertise van mijn kant (zij het dan als filoloog): er staat ‘khamr’, rood. Dus mag je witte wijn wel drinken? En sterke drank is evenmin rood van kleur, dus vodka en whisky zijn OK? (Bovendien is dit ook geen ‘wijn’). Kennelijk is dit niet de interpretatie van het advies dat de meeste moslims volgen, ook al is dit in feite geen interpretatie: dat is wat er letterlijk staat! Opmerkelijk is dat ook die moslims die de Koran uitsluitend letterlijk willen begrijpen, dit in feite niet doen – althans niet in dit geval. Voor hen is ALLE alcohol verboden, ook al staat dat er niet en wordt het zelfs alleen maar geadviseerd, niet verboden, een standpunt dat in feite heel dicht ligt bij de opvatting in onze Westerse maatschappij: drink beter niet – maar verbieden willen we je het niet (al is onze maatschappij in dit opzicht behoorlijk hypocriet, zeker als je de reclame voor drank bekijkt – en moet dus in hypocrisie niet onderdoen voor veel islam-landen. Net als reclame voor tabak zou reclame voor alcoholische dranken ook beter verboden worden….)

Maar er zijn ook andere vragen: kennelijk adviseert de Koran om geen (rode) wijn te drinken. Maar mag je dan wel alcohol inademen? Niet zo gek, merkte ik, toen we bij een bezoek aan een cognac distillerie in Frankrijk merkten dat Mimi (die geen alcohol verdraagt) onwel werd… Of mag je dan wel alcohol inspuiten? Evenmin zo heel ver gezocht, want kennelijk is dit een praktijk die onder jongeren die aan ‘binge drinking’ doen niet onbekend. Zeker niet algemeen gebruikelijk (godzijdank, vanwege de gevaren), maar ik heb al wel berichten gelezen van jongeren die vodka rechtstreeks in een ader inspuiten – om nog sneller dronken te worden… Maar goed, dit zijn toch ver gezochte problemen.

Veel belangrijker is het probleem van andere bedwelmende middelen. Laten we nu aannemen wat ook de grote gemeenschap van moslims aanneemt: alcohol drinken mag eigenlijk niet. Maar wat is de reden daarvan? Het Arabische woord ‘khamr’ zou afgeleid zijn van ‘khamara’, wat versluieren, benevelen betekent.

(Ik kan dat zelf niet controleren, maar ook de mensen in je omgeving die Arabisch spreken weten dat niet – dus het is weer geen argument om eerst Arabisch te moeten leren alvorens men de Koran kan lezen: nodig is hier niet kennis van het Arabisch ‘zo maar’, maar een diepgaande analytische kennis van de structuur van de Arabische taal, en die heeft slechts een heeeeel kleine minderheid van Arabisch sprekenden.)

Maar als het juist is dat ‘khamr’ en ‘khamara’ met elkaar te maken hebben, dan wordt duidelijk waarom de Koran het gebruik van alcohol afraadt: het benevelt de geest en vertroebelt zo de juiste weg naar Allah – zo zou men zich de redenering ongeveer kunnen voorstellen. Maar als DAT inderdaad de reden is, dan moet de vraag in elk geval gesteld worden of niet ook andere middelen daartoe horen. Dit is een levensgroot probleem voor de islam, maar in feite voor vrijwel elke godsdienst die zich op ‘heilige’ teksten beroept. Immers, die teksten werden vele honderden of zelfs duizenden jaren geschreven, in een wereld die er fundamenteel anders uitzag dan onze wereld van vandaag. Vandaar dat veel hedendaagse problemen hoegenaamd geen duidelijk antwoord vinden in die oude godsdienstige teksten, en omgekeerd, dat heel wat van de morele voorschriften in die teksten stammen uit de tijd waarin die teksten werden opgeschreven, en voor onze maatschappij niet meer bruikbaar zijn. Zo heeft Allah zijn ‘tekenen’ aan de mensen gezonden. Eén van die tekenen is een vrouwtjes-kameel, die je volgens de Koran moet laten grazen, zoals in soera 7, vers 7:

This she-camel of Allah is a Sign unto you. (Ali, p. 168)

Ik geloof niet dat we hier vrouwtjeskamelen in de straat mogen verwachten als teken van Allah – hier blijkt overduidelijk de oorsprong van de tekst, namelijk nomadische stammen van veehouders in Saoudi-Arabië, zo’n 1.400 jaar geleden…

Of stel je voor dat wij ons rechtssysteem zouden inrichten naar soera 5, vers 38:

As to the thief, male or female, cut off his or her hands. (Ali, p. 122)

Of vers 45:

We ordained therein for them: “Life for life, eye for eye, nose for nose, ear for ear, tooth for tooth, and wound equal for equal. (Ali, p. 123)

(Hier blijkt nog een ander aspect van de Koran: de kinderlijk-naïeve kijk op de wereld, als zou het zo eenvoudig zijn om vast te stellen wie welke overtreding waar en wanneer begaan heeft. Dat er voor een misdaad ook een bewijs moet zijn, is kennelijk van generlei waarde. Je hakt de handen maar af – en wie zal bewijzen dat dit de echte dief was? (En is iemand die zijn belastingen niet betaalt een dief? In een nomadisch samenleving komt deze vraag natuurlijk niet op.)

Maar goed, we hadden het over verdovende middelen. Mag cocaïne snuiven dus wel van de Koran? Het is geen vloeistof, wordt niet gedronken, en is ook geen alcohol. Nergens in de Koran staat dat heroïne, marihuana, of extasy-pillen verboden zijn. Natuurlijk niet, want die dingen bestonden nog niet in de tijd van Mohammed. De god die deze tekst ‘inspireerde’ (soera ) was niet erg vooruitziend. Op dit probleem zou je natuurlijk bovenstaande ‘interpretatie’ kunnen loslaten: niet alcohol op zich wordt door de Koran afgeraden, maar alle middelen die ‘khamara’, een beneveling of versluiering van de geest met zich meebrengen. Maar dan moet misschien ook het roken van tabak verboden worden??? En al die islam culturen (b.v. Somalia, Afghanistan, enz.) waar mannen de hele tijd qat kauwen? Dat is heel duielijk een verdovend middel, maar kennelijk mag het volgens de islam!… En wat met amfetamynes? Die versluieren niet, maar scherpen de concentratie juist. Is het dus OK volgens de Koran wanneer iemand aan amfetamyne-pillen verslaafd raakt? Geen antwoord in de Koran.

Het punt is hier dat dergelijke interpretaties eindeloos kunnen doorgaan (net zoals in andere godsdiensten, inclusief het christendom, trouwens), en dat diegenen die zich beroepen op een letterlijke toepassing van wat in de Koran staat, het in feite niet doen (witte wijn of vodka mag wel!), logisch ook, want je kunt hedendaagse problemen niet oplossen met een tekst die 1.400 jaar oud is. Dus je zult die teksten wel moeten interpreteren als je hem tot je levenswijzer wilt maken. Maar moet ik voor die interpretatie Arabisch kennen? Hoegenaamd niet, zoals de argumentatie hierboven liet zien.

Dat de Koran alleen in het Arabisch begrepen zou kunnen worden, is een mystificatie, of – als je wilt, een vorm van bedrog. (Maar om dat duidelijk te maken heb je in een samenleving mensen nodig die zulke argumentaties op feitelijke bewijsvoering kunnen baseren. Maar de studie die daartoe leidt, de filologie, heeft men in België afgeschaft: zie daarvoor elders op deze site het stukje over ‘Germaanse’.)

Referenties

Ali, Abdullah Yusuf. The Holy Qur’an. New Delhi: 2009.

Abdel Haleem, M.A.S.: The Qur’an. Oxford University Press, 2005.

Arkoun, Mohammed. Le Coran. Paris: Flammarion, 1970.

Bobzin, Hartmut. Der Koran. Eine Einführung. München: Beck, 1999.

Henning, Max. Der Koran. Stuttgart.

Nagel, Tilman. Der Koran. Einführung – Texte – Erläuterungen. München: Beck, 1983.

Comments are closed.